Thuở
xưa, tại miền Kyoto bên nước Nhật, có lão bá hộ Hoga nọ rất phiền lòng
về những cây táo của lão. Khoảng vườn hơn 30 cây mà năm nào cũng chẳng
sinh được lấy một quả. Lão đã bón dưới gốc cây những phân tốt nhất,
trồng bao nhiêu hoa đẹp quanh chúng... đã từng vuốt ve thân cây, nhắn
nhủ những lời êm ái, thân mật như với một người bạn... Nhưng chỉ phí
công vô ích. Vẫn không trái táo nào ra đời như lão mong ước...
Tuy
vậy, Hoga không thất vọng. Và ngày nọ, lão nghĩ ra một mưu kế thật thần
tình. Lão dặn tên gia nhân của mình là Takuyori mấy câu. Takuyori tính
tình vui vẻ, hắn lại dễ bảo, lanh lẹ. Hoga tin tưởng lần nầy lão sẽ
thành công trước những cây táo cứng cổ.
...
Mà kể ra cũng chẳng có gì... Takuyori chọn những cây táo xanh tốt nhất
leo lên ẩn kín giữa những hoa lá. Hoga thì giả vờ đi thăm vườn như
thường lệ. Khi lão đến chỗ Takuyori núp, tên gia nhân bèn nói thật lớn
câu nầy:
- "Bớ lão Hoga, chúa những cây trong vườn nầy xin báo ngươi biết... Sự không sinh sản trái của chúng ta năm nay sẽ chấm dứt – nhờ Kukunochi – thần rễ – và Hamori – thần lá – những cành chúng ta sẽ mang đầy những trái có thể mang được cho nhà ngươi."
Hoga trả lời:
-
"Chúa vườn yêu mến, tôi xin ghi nhận lời người. Nhưng nếu những lời ấy
chỉ để gạt tôi, tôi nguyền sẽ chặt tất cả ra để đem đun bếp. Ngài nên
nhớ đấy!"
Rồi
lão ung dung bỏ đi. Takuyori cũng rời chỗ nấp... Liền đó với tiếng xì
xào của cành lá chùng trong gió, những cây táo nói với nhau:
-
Bởi con khỉ leo trèo đó (chỉ Takuyori) chúng ta đã mắc lời nguyền phải
trổ sinh hoa trái... Nhưng chúng ta sẽ phục thù bằng một cách khác...
Và
năm ấy, những cây táo vườn lão Hoga trổ hoa, rồi sinh trái đầy các cành
lớn nhỏ. Nhưng các trái táo thật kỳ dị... Chúng có hình dáng một đầu
người, đủ tai, mắt, mũi, giống hệt tên gia nhân Takuyori.
-
Takuyori với gương mặt láu lỉnh, vui vẻ... Lão bá hộ Hoga nhìn kết quả
mưu kế lão mà cười nôn ruột. Rồi nghĩ đến lợi tức mà các quả táo khác
thường nầy có thể mang lại cho lão. Hoga liền hái mười giỏ đầy đem lên
chợ Kyoto bán.
Tại
chợ, những trái táo quả nhiên được chú ý đặc biệt. Người ta chen nhau
đến nỗi Hoga chỉ bán cho mỗi người một trái và chẳng mấy chốc mười giỏ
táo đã hết nhẵn. Ngày hôm sau... rồi mấy ngày sau nữa cũng thế. Rốt cuộc
nhà nào trong thành Kyoto đều có bóng dáng những quả táo hình Takuyori.
Dân chúng mua nó về không phải để ăn, mà dùng làm đồ chơi cho trẻ con,
hoặc chưng lên bàn thờ cho đẹp lòng tổ tiên họ. Lão Hoga được mẻ to, xoa
tay cười hả dạ...
Bấy giờ, trên một nơi cao nhất của bầu trời, thượng đế Kami cho gọi Yachimata – vị thần giữ châu báu – đến, và phán:
-
"Ta được biết Thiên Hoàng Nhật Bản sắp gây nạn đau binh, chinh phục
những xứ giàu có, ngươi hãy đem 1 bao ngọc quý giá nhất tặng ngài, và
bắt ngài hứa sẽ bỏ ý định đó, để dân được sống yên lành..."
- "Nhưng làm thế nào thần nhận biết "Thiên Hoàng" chứ? Thần chưa bao giờ gặp ông ấy!
- Dân chúng ở kinh đô ai cũng có chân dung ngài trong nhà mình... Còn gì dễ hơn nữa?
Yachimata
vâng lời, bay xuống trần thi hành nhiệm vụ. Trên đường đến Kyoto, qua
các nhà thường dân, những quán trọ, thần đều thấy có bầy trong đó những
quả táo mặt người –
những quả táo mà Hoga đã bán. Yachimata liền tin đó là chân dung Thiên
Hoàng, bèn ghi nhớ cặn kẽ khuôn mặt để bắt đầu việc tìm người thật.
Bởi
vậy khi đến Kyoto, "Thiên Hoàng" mà thần tìm đến không ai khác hơn
chàng Takuyori. Yachimata truyền lại lời thượng đế cho chàng gia nhân
nghe, trao chàng chiếc bao ngọc vô giá và bắt phải hứa là sẽ tuân theo
lời thượng đế. Takuyori dĩ nhiên chẳng hiểu gì, nhưng thấy những viên
ngọc lấp lánh, chàng gật đầu vâng dạ dễ dàng. Vị thần rất bằng lòng vui
vẻ bay trở về trời.
Sự
giàu có bất ngờ của Takuyori làm nhiều người ngạc nhiên, nhất là chủ
chàng, Hoga. Lão bá hộ tham lam khi biết nhờ gương mặt in trên quả táo
mà Takuyori gặp số may, liền nẩy ra một ý định để mong được như chàng...
Mùa
Xuân năm sau Hoga mướn một tên đầy tớ mới. Lão cho nó mặc quần áo sang
trọng, dặn dò mưu kế. Sau đó, lão cải trang ra một kẻ nghèo khổ, leo lên
một cây táo tốt nhất và nhân danh chúa vườn, hứa năm nay các cây táo sẽ
trổ thật nhiều trái. Tên đầy tớ – ông chủ giả –
trả lời: sẽ đốt tất cả nếu các cây táo dối mình. Xong màn kịch đó, Hoga
chờ đợi sự trả đũa của những cây táo. Quả nhiên, không lâu sau, những
quả táo với hình gương mặt lão ra đời... Các trái cũ in hình Takuyori
theo thời gian hư nát, vì thế dân chúng tranh nhau mua những trái mới,
chẳng mấy chốc mà khắp kinh đô, nhà nào cũng có bóng quả táo in gương
mặt lão Hoga...
...
Không ngờ cũng thời gian ấy, chiến tranh giữa Nhật bản và Cao Ly vừa
đột khởi. Thượng đế trên thiên đình rất tức giận vì cho là Thiên Hoàng
quên lời hứa cũ. Ngài liền gọi Kawa – vị thần sông – đến, và phán:
-
"Ta nghe tin Thiên Hoàng nước Nhật, bất chấp lời hứa năm ngoái với ta,
gây chiến tranh với nước khác, làm dân chúng khổ sở. Vậy mi hãy xuống
trần, tìm nơi hắn ở và làm lụt tàn phá tất cả nhà chửa hắn..."
- "Nhưng làm thế nào thần nhận biết "Thiên Hoàng" chứ? Thần chưa bao giờ gặp hắn..."
- "Người nào mà dân chúng ở kinh đô có chân dung trong nhà thì chính là hắn đấy. Còn gì dễ hơn nữa?"
Thần
sông vâng lời, bay xuống trần thi hành nhiệm vụ. Trên đường đến kinh đô
Kyoto, thần thấy tất cả mái nhà nơi quán trọ đều có bầy quả táo hình
mặt người – Kawa tin đó là chân dung Thiên Hoàng bèn ghi nhớ kỹ nét mặt để truy ra người thật...
...
Vì thế, gặp lão bá hộ Hoga ở Kyoto, vị thần cho lão ta là Thiên Hoàng
bèn theo dõi lão để biết rõ nơi ăn chốn ở. Sau đó thần làm giòng sông
chảy qua kinh đô nổi sóng cuốn băng dinh thự Hoga, tàn phá vườn táo lão.
Trong chớp mắt, mảnh đất phì nhiêu ngày xưa chỉ còn là cánh đồng đá khô
cằn...
Theo "Les Pommiers Paresseux"
của L. Bourliaguet.
F.TRÌNH
(TRAI - VIỆT)
