Tết Trung Thu nhằm vào ngày 15 tháng 8 âm lịch. Ta còn gọi là ngày Nhi Đồng hay tết Nhi Đồng.
Các cụ ta xưa kia cho rằng trong suốt một năm, không có ngày nào trăng
đẹp và sáng cho bằng trăng ngày Rằm tháng Tám. Trăng ngày này vừa to,
lại vừa tròn. Đây cũng đúng là lúc thời tiết ôn hòa nhất trong năm. Các
cụ nhân lúc rỗi rãi, đồng chiêm thì ngập nước, đồng mùa thì việc cày cấy
đã xong, mới nghĩ ra cách thưởng trăng. Các cụ lập cỗ bàn và làm nhiều
thứ bánh để gọi là bày cỗ trông trăng.
Ở thành thị, vì đủ điều kiện hơn nên lối lập cỗ ngắm trăng có vẻ linh đình, rộn rịp hơn ở thôn quê.
Nữ giới nhân dịp nảy, không bỏ lỡ cơ hội phô trương tài nghệ cho bà con
làng nước coi chơi. Các bà, các cô lấy đu đủ chạm trổ thành nhiều thứ kỳ
hoa dị thảo, dùng bột nhào nặn những con giống xinh xắn với màu sắc rực
rỡ, và sắm sửa đủ loại trái cây đương mùa. Nhưng chỉ những món đó không
cũng chưa đủ nói lên được mùi vị chính của ngày Rằm tháng Tám. Các tay
thợ làm bánh còn thi nhau đúc những kiểu bánh nướng, bánh dẻo thơm phức
với nhiều hình thù khác nhau. Có thứ tròn xoe như ánh Trăng ngày Rằm. Có
chiếc to như cái mâm, trong toàn nhân hảo hạng, ăn vào quên chết.
Bên cạnh mỗi cỗ, người ta còn treo một chiếc đèn kéo quân. Tối đến, các
hình ảnh ngộ nghĩnh hiện lên trên thành đèn, lung linh trước ánh nến.
đây cũng lại là công trình của các tay hàng mã. Lắm người sáng chế ra
những chiếc đèn kéo quân thật lý thú và tài tình. Họ còn phết những kiểu
đèn rập theo hình ảnh của các loài thỏ, lân, ếch, nhái, tôm, cá... và
mới đây có cả những đèn xe tăng, máy bay, tàu bò, tàu thủy... Thôi thì
đủ kiểu.
Mấy ngày trước tết, những thứ đèn này thường được bày bán la liệt khắp
nơi. Những tay bán rong còn gánh hàng chuỗi mấy chục lồng đèn, đi rao
trong các khu xóm. Mỗi gia đình, không nhiều thì ít, thế nào cũng có một
vài chiếc đèn cho con chơi.
Tối đến, các trẻ em mỗi phường, mỗi xóm họp nhau lại, tay cầm đèn thắp
nến sáng, lũ lượt rước qua các đường phố. Đó đây vang lên những bài đồng
dao liên quan đến ngày Trung Thu. Bầu không khí thật vui tươi, nhộn
nhịp.
Có nhiều nơi, nhất là tại thành thị, các thanh thiếu niên còn họp nhau
lại để múa sư tử hay múa rồng. Họ ăn mặc đồng phục và đi tới đâu, có
thanh la, trống cái đánh theo nhịp tới đó. Trẻ con rất khoái trò này nên
thường hè nhau đi sau đoàn như trẩy hội.
Nhiều nhà còn đốt pháo chào đón mỗi khi đám rước tới. Những hội múa sư
tử lập ra mục đích chỉ là vui chơi. Nhưng nhiều nhà cũng treo giải bằng
tiền mặt để cho họ giật. Tùy theo số tiền to hay nhỏ mà giải được treo
cao hay thấp. Trước khi giật giải, các hội viên biểu diễn những đường
quyền, côn, đao... và cả những màn người đấu với sư tử rất nhịp nhàng,
hấp dẫn.
Sau đó, họ xếp thành đội hình, đứng chồng lên nhau, có khi cao tới lầu ba để cho một người đội đầu sư tử, lên múa bài giật giải.
Tuy các hội sư tử lập ra không nhằm mục đích kiếm tiền, nhưng đôi khi vì
hiềm khích về tài nghệ biểu diễn, về khu vực khác biệt hay về quyền lợi
riêng tư mà có những hội đã xáp chiến với nhau đến độ quăng cả đầu sư
tử, vác dao, cầm gậy, rượt nhau chạy huỳnh huỵch trong đường phố.
Ta đã nói tết Trung Thu là tết Nhi Đồng, là ngày dành cho các Búp bê còn
trong cái tuổi học trò thò lò mũi xanh. Nhưng người lớn cũng thừa gió
bẻ măng, lợi dụng vào đấy để ăn ké. Họ lấy cớ ngày lễ để sắm sửa, trong
đó trẻ con ăn thì ít mà người lớn nén thì nhiều. Họ mua bánh biếu xén
nhau. Hành động này phần nhiều là nhằm kết chặt tình bà con, thân hữu.
Nhưng đôi khi cũng vì người dưới muốn lấy điểm với người trên.
Không biết vì các Búp bê ngốn quá nhiều bánh hay vì người lớn "can
thiệp" quá kỹ vào ngày Nhi Đồng mà ngày Tết này có lần đã trở nên vấn đề
nan giải cho giới hữu trách. Nhiều nhà buôn, nhà làm bánh đã lợi dụng
dịp lễ Trung Thu mà tích trữ đầu cơ đường, bột, khiến cho giới hữu trách
đã có năm phải ra lệnh cấm làm bánh Trung Thu để tiết kiệm tiền của dân
và tránh tạo dịp cho một thiểu số con buôn làm giầu phi pháp.
Xưa kia, nhân ngày tết Trung Thu, các thanh niên, thiếu nữ trong làng,
xóm thường tụ tập tại sân đình hay những nơi rộng rãi có trăng thanh,
gió mát để hát trống quân và xem trăng trong nhiều ngày.
Ngày nay, cứ tới dịp tết Trung Thu, thay vì được nghe giọng hát, tiếng
hò theo nghi thức cổ truyền, đâu đâu người ta cũng thấy vang lên một
điệu hát mới nhưng đã trở nên rất quen thuộc:
Tết Trung Thu rước đèn đi chơi
Em rước đèn đi khắp phố phường
Lòng vui sướng với đèn trong tay
Em múa ca dưới ánh trăng Rằm.
Đèn ông sao với đèn cá chép
Đèn thiên nga với đèn bươm bướm
Em rước đèn này đến cung trăng
Đèn xanh lơ với đèn tím tím
Đèn xanh lam với đèn trắng trắng
Trong ánh đèn rực rỡ muôn mầu.
VĂN TRUNG
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 129, ra ngày 15-9-1974)
Không có nhận xét nào:
Không cho phép có nhận xét mới.