Các
em thân mến của chị! Nếu bây giờ mà chị gặp các em, trời nắng chang
chang, chị hỏi mượn em cái nón (nếu em có), chị tin chắc là em sẽ sẵn
sàng cho chị mượn ngay chứ gì. Em tốt lắm. Sẵn sàng nhường tiện nghi của
mình cho người khác để mình chịu phần thiệt thòi, là một trong những
đức của nhà Phật là từ bi, nhà Khổng là lòng nhân đó em ạ. Thế nhưng nếu
chị đang khỏe mạnh, có thể chịu nắng được, mà đòi mượn của em như vậy,
để em phải hy sinh cho chị, thì chị lại là người bất lịch sự mất rồi.
Cho nên, chúng ta cũng nên bàn qua về vấn đề mượn và cho mượn, thiết
tưởng cũng không đến nỗi vô ích phải không các em.
Khi
các em cần một món đồ gì mà bạn dư, em có thể hỏi mượn nếu sự mượn
không làm phiền bạn. Trong cách hỏi, nên dành cho bạn một lối thoát đề
nếu bạn không muốn cho mình mượn, bạn cũng không bị mắc cỡ. Bạn không
cho mượn em đừng buồn giận, vì có thể bạn cũng cần như em. Nếu bạn cho
mượn, em nên giữ gìn thật cẩn thận, hơn là đồ của em nữa, và tìm cách
trả lại càng sớm càng tốt. Lúc trả ráng sao cho tình trạng món đồ được
tốt hơn hoặc ít ra thì cũng phải bằng lúc em mượn. Chị còn nhớ, dạo bé,
nhà hàng xóm chị đãi tiệc yến lão rất lớn. Ông chủ nhà phải mượn rất
nhiều đèn "măng sông" (vì ở nhà quê không có điện). Hôm tiệc xong ông
bảo người nhà đem hết tất cả đèn ra chùi rửa láng bóng, châm dầu đầy hết
các đèn xong rồi mới sai người nhà đem trả và kèm theo lời cám ơn. Chị
tin chắc ông cụ đó khi nào còn cần xài đồ gì mà phải đi mượn thì hàng
xóm sẽ rất sẵn sàng cho mượn.
Tuy
nhiên, có một vài thứ các em nên ráng tránh đừng mượn. Thí dụ: Đến nhà
bạn thấy cuốn sách quí, em đừng hỏi mượn mà chỉ nên xem tại chỗ, bút máy
bạn đang viết có chiều riêng, em mượn viết, lát sau bạn xài sẽ bị gai
giấy. Hoặc là những món đồ kỷ niệm, em cũng không nên mượn vì rủi mình
làm mất thì sẽ không thể đền bạn được. . Người lớn thì còn phải tránh
mượn nhiều thứ như: Súng, xe hơi, máy ảnh v.v...
Mượn
là chuyện bất đắc dĩ, và điều cần nhất là ráng tránh gây buồn lòng
người cho mượn được chừng nào tốt chừng nấy. Nhưng người cho mượn cũng
nên ráng tránh cho người mượn đồ của mình đỡ áy náy chừng nào tốt chừng
nấy. Nếu em có món đồ mà người khác vì không có phải hỏi mượn, ấy là
Thượng Đế đã ưu đãi em hơn bạn rồi, em càng nên cám ơn Thượng Đế bằng
cách đừng ích kỷ để buồn lòng Thượng Đế. Nếu có thể, em nên vui vẻ cho
bạn mượn và nếu bạn có lỡ làm hư hỏng, em nên an ủi cho bạn khỏi ân hận
quá. Tóm lại, chỉ cần nhớ mấy câu ngắn ngủi: "Ráng đừng làm buồn lòng
nhau", thì mọi sự sẽ dễ dàng xiết bao.
Cuối
cùng, để cho câu chuyện có thêm phần kết cấu đậm đà, chị mời các em đọc
một truyện ngắn trong cuốn "20 truyện tuyệt tác", loại sách Song ngữ
của nhà xuất bản Ziên Hồng, truyện mà được nhiều nhà phê bình coi là
truyện ngắn hay nhất của văn hào Guy de Maupassant. Truyện rất sâu sắc
về con người, nhưng trong tầm hiểu của Thiếu Nhi chúng ta, truyện cũng
đã đủ hay rồi. Chỉ cần hiểu đến lòng tự trọng của người đàn bà đi mượn,
chị đã thấy mênh mang thương cảm. Đó là truyện: "Chiếc vòng kim cương".
Nếu
các em chưa tìm đọc được, chị xin tóm tắt: "Có một người đàn bà đẹp,
chồng là tiểu công chức, một hôm được ông bộ trưởng mời dự tiệc. Bà ấy
muốn khỏi thua kém mọi người nên mượn bạn một chiếc vòng cổ có nhận hạt
rất đẹp của bạn. Tan tiệc, về tới nhà thì thấy đã mất.
Vợ
chồng bà ấy hốt hoảng tìm tòi, cuối cùng không thấy, họ đành đi tìm mua
chuỗi khác giống như thế ở một cửa hiệu kim cương rất lớn rồi để vào
chiếc hộp cũ và hy vọng sẽ được như chiếc vòng của bạn để bạn khỏi buồn.
Khi đem trả họ lo lắng sợ bị phiền trách, may thay bạn không hề coi lại
chỉ lơ đãng cất đi. Số tiền mua vòng họ phải vay cào cấu với số lãi rất
nặng mà họ phải làm lụng cực nhọc trong suốt 10 năm trời mới trả xong.
Một hôm sau một ngày mệt nhọc, bà ấy đi tản bộ và gặp lại bà bạn cũ đã
cho bà ấy mượn chiếc vòng. Nghĩ rằng bây giờ công nợ trả xong rồi, lòng
thơ thới hân hoan, bà ấy muốn nói với bạn tất cả câu chuyện. Khi bà ấy
chào, bà bạn không còn nhận ra được người đàn bà bình dân kia là ai. Đến
lúc bà bạn nghèo xưng tên, họ mới nhận được nhau. Bà bạn giầu ngạc
nhiên sao bạn lại lam lũ như vậy. Bà bạn nghèo nói cho bạn biết câu
chuyện làm mất chiếc vòng nhận hột và mười năm làm lụng cực nhọc để đền
bạn, với tấm lòng sung sướng thanh thản và hãnh diện rằng đã trả xong
nợ.
Nhưng bà bạn giầu cảm động quá mà nắm lấy tay bạn nói rằng:
- Trời ơi! Tội nghiệp bạn! Vòng của tôi là của giả, chỉ đáng giá vài trăm bạc mà thôi!"
Các
em ơi! Cái gì có thể cho mượn, em nên cho người khác mượn và cái gì có
thể không cần mượn em nên ráng đừng hỏi mượn, giữ được điều đó, lòng em
sẽ thanh thản được phần nào.
Chị ĐỖ PHƯƠNG KHANH
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 18, ra ngày 12-12-1971)
Nguồn : https://tuoihoandmore.blogspot.com
