Thứ Hai, 20 tháng 10, 2025

TRÊN ĐÁM LÁ XANH - Thùy Dương

 

- Chị Hoài ơi, mau lên 7 giờ rồi!

- Chờ tí, gớm cái con bé này hôm nay làm gì mà nhắng lên thế!

Chả thèm nghe lời chị Hoài, Khánh vẫn cắm cúi bước nhanh đến trường. Mọi hôm giờ này Khánh vẫn còn dềnh dàng vừa đi vừa nói chuyện với chị Hoài, nhưng hôm nay sao Khánh cảm thấy nôn nao lạ, linh tính như báo cho Khánh biết có chuyện lạ sắp xảy đến cho Khánh. Khoảng cách giữa Khánh và chị Hoài xa dần, mặc cho chị Hoài réo gọi, Khánh vẫn thoăn thoắt bước đi. Kìa, trường kia rồi, màu ngói đỏ thân yêu như đón chào Khánh. Nhìn lên chiếc đồng hồ lớn trước cửa trường, Khánh thấy còn sớm chán. Vào lớp Khánh vội vã cất cặp, vừa mở hộc bàn lên, Khánh để ý đến một mảnh giấy nhỏ nằm gọn ở trong. Ngạc nhiên, Khánh cầm lên xem, hàng chữ nhỏ nhắn hiện ra trước mắt Khánh: "Chị nào ngồi chỗ này buổi sáng cho em làm quen với - Thùy". À, có thế chứ, thảo nào Khánh cứ thây băn khoăn từ sáng đến giờ. Thùy, cái tên nghe hiền quá, chắc cô bé ngồi đây dễ thương lắm nhỉ? Phải khoe với Thục mới được. Khánh và Thục chơi thân nhau từ năm đệ thất, năm nào hai đứa cũng ngồi cạnh nhau - để dễ tâm sự - Thục bảo Khánh thế. Từ trước đến giờ chưa có điều gì hai đứa giấu nhau, ngay cả những chuyện riêng tư. Tội nghiệp Thục của Khánh, Thục bị tật ở chân từ hồi nhỏ. Nhưng chuyện đó chẳng có nghĩa gì với tình bạn hai đứa, Khánh Thục vẫn dính nhau như keo, làm cả lớp gọi hai đứa là "vợ chồng". Có hôm hai đứa đùa lấy giấy ra làm hôn thú, tờ hôn thú ấy, Khánh còn giữ. Nhưng cô nàng đâu rồi kìa? À, tuốt dãy lớp bên kia, phải ra đỡ Thục mới được. Thấy Khánh, mắt Thục sáng lên, Khánh tíu tít khoe:

- Thục ơi, Khánh có thư làm quen của cô bé buổi chiều nè!

Tuy vui Khánh cũng kịp để ý tới nét mặt thay đổi của Thục, nét vui mừng trên mặt Thục vụt tắt theo câu nói của Khánh. Hoảng hốt, Khánh nắm tay Thục hỏi dồn:

- Thục, Thục làm sao thế, mệt hở, để Khánh dìu vào lớp nhé?

Thục gỡ nhẹ tay Khánh:

- Kệ Thục, chả sao cả, Khánh đi vào lớp đi!

Ngạc nhiên, Khánh cố hỏi:

- Thục giận Khánh hả? Sao thế? Sao Thục giấu Khánh?

Thục vẫn cúi đầu, nhưng đôi mắt Thục đã long lanh nước mắt. Giữa lúc ấy tiếng chuông vào học vang lên cắt đứt câu chuyện hai người.

*

Gia long, ngày... tháng...

Chị Khánh thương,

Nhận được thư chị em mừng quá, em cứ sợ chị không thèm chơi với em chứ! Em, con bé vô duyên bạc phước này đã bị nhiều người khinh rẻ chẳng thèm chơi nên em cứ sợ chị sẽ như mọi người, tẩy chay em. Nào ngờ chị đã hồi âm. Lạy trời... Em buồn lắm chị ơi, đời em là một chuỗi ngày buồn tủi đau thương từ ngày... chị ơi, sao nhắc lại em muốn rơi nước mắt quá. Thôi bức thư đầu tiên em chả muốn làm chị buồn theo em đâu. Chị thương, chị hứa là sẽ an ủi khi em buồn đi, chị đừng bỏ rơi em nhé. Mọi người đều ghét bỏ em nên em cô độc lắm. Chị là nguồn an ủi duy nhất của em đó.

Trong lớp em ít giao thiệp, chẳng thích chơi với ai, nên chả ai thèm hiểu em, họ cho em là làm phách chỉ vì em ít nói quá. Nhưng nếu chị hiểu hoàn cảnh em... Em sẽ kể cho chị nghe một ngày gần đây với điều kiện chị đừng bỏ rơi em, chị nhé. À, hôm nay phát bài kiểm Toán đó chị, em được 18, mừng ghê chị ơi. Trong lớp em khá toán nhưng dốt về Sinh ngữ, chị chỉ cho em nhé. Mai sau chắc em theo ban B quá, có khó không hở chị? Thôi thư dài rồi em ngừng bút chị nhé. Thương chị.

THÙY.      

Gia long, ngày... tháng...

Chị Khánh thương,

Chị an ủi làm em hết buồn, em cám ơn chị lắm. Từ ngày... đau thương ấy đến giờ em mới tìm được nguồn vui sống. Chị Khánh, chị là bà tiên hiện đến, giúp em thoát khỏi hoàn cảnh u tối đau buồn đó, chị biết không? Chắc chị sốt ruột lắm vì em cứ bảo hoàn cảnh buồn mà chả nói cho chị biết nhỉ? Em xin kể đây... chị thương, em mồ côi mẹ chị ạ, người mẹ em thương kính nhất đời đã ra đi mãi mãi, không trở lại với em nữa chị ơi! Em còn nhớ rõ... Hôm ấy cả nhà em đang vui vẻ quây quần ngắm thác Cam ly. Em quên nói với chị: ba mẹ thương yêu em vô cùng, em bơi lội trong hạnh phúc như con cá nhỏ trong đại dương. Vì mẹ quá thương em, mà vô tình em đã giết mẹ chị ơi! Chị biết không, thấy nhánh lan với những cánh tím nhạt đậu vào cành khô như những con bướm nhỏ đang bay lượn vướng vào khe đá, em ham quá. Thấy vậy mẹ cố vươn người ra hái cho em. Trượt chân mẹ rớt xuống vực thẳm, nước sủi bọt trắng xóa như nấm mồ vĩ đại chôn mẹ. Quá đau đớn em đứng lặng đến mấy phút sau mới trấn tĩnh được. Em gào lên gọi mẹ, định nhảy xuống theo mẹ cho rồi, nhưng ba giữ lại, mắt ba thật buồn, ba không nói gì nhưng em đọc trong mắt ba: Mày là đứa giết mẹ! Mấy ngày sau ba cứ bỏ lì em mãi, ba ở trong phòng riêng không ra. Sau đó ba đi làm xa lâu lâu mới về thăm em. Lần chót ba về cùng một người đàn bà trẻ đẹp hơn mẹ em nhiều, nhưng đó chỉ là nét đẹp sắc sảo, làm sao so sánh với vẻ phúc hậu của mẹ em? Ba bảo em gọi người đó là mẹ. Không, không đời nào em chịu nhận bà ấy là mẹ. Mẹ em hiền thục, sinh ra em đâu phải người đàn bà trang sức lòe loẹt này! Em chỉ có thể gọi bà í là dì Thanh thôi. Mấy ngày đầu dì chiều em lắm, muốn gì được nấy, nhưng em nào có muốn điều gì? Em chỉ mong mẹ sống lại, ai làm cho mong ước em thành? Dì Thanh đâu có quyền phép đó? Dần dà ba em đi mãi, chỉ còn mình dì với em ở nhà, dì bắt đầu giở trò đàn áp nhất là từ khi có bé Mai ra đời. Chị ơi!

Mấy đời bánh đúc có xương
Mấy đời mẹ ghẻ có thương con chồng!

Dì bắt em làm đủ mọi chuyện. May quá dì còn cho em học để ngày ngày em còn gặp chị. Chả biết chừng nào dì bắt em nghỉ đây chị ơi! Thôi buồn quá, em chả viết nữa đâu, em khóc đây... chị có lau nước mắt cho em không chị Khánh?

THÙY      

Khánh đặt tờ thư xuống bàn, nghe lòng buồn tê tái. Ở đời sao lắm hoàn cảnh éo le thế này! Thùy còn nhỏ quá, biết gì, thế mà... Một tiếng động khẽ sau lưng Khánh, Khánh quay lại, Thục đang nhìn qua khung cửa. Đôi mắt Thục hình như rướm lệ, sao thế này? Khánh nắm tay Thục: "Thục, chuyện gì vậy?"

Không trả lời, Thục cúi mặt, mái tóc đổ dài rung thao tiếng nấc.

Vừa đến lớp Khánh quăng vội cặp trên bàn, giở hộc tủ lên. Nét thất vọng hiện rõ trên mặt Khánh. Lá thư Khánh gửi cho Thùy mấy hôm nay vẫn nằm chễm chệ ở trong. Kỳ quá nhỉ? Sao cô bé không đọc mà cũng chẳng trả lời? Trí óc Khánh làm việc thật vội vã: hay Thùy giận Khánh? Nhưng Khánh có làm gì đâu, nhận được thư Thùy, Khánh đã viết thư an ủi Thùy liền, chả lẽ những lời trong thư làm Thùy tủi thân, chắc không đâu, Khánh đã hết sức tế nhị cơ mà! Hay cô giám thị xét hộc bàn thấy thư Thùy vứt đi ; chả có lẽ, nếu vậy cô đã vứt luôn thư Khánh gửi cho Thùy chứ sao lại để đây? Hay... hay cô bé nghỉ học mất rồi? Ừ nhỉ, với bà dì ghẻ thâm độc ấy có lẽ Thùy phải ở nhà quá! Tôi nghiệp cô bé, chắc Thùy buồn lắm...

Nguyên ngày hôm ấy Khánh bồn chồn không yên, mặc cô giáo giảng bài trên bảng, đầu óc Khánh chẳng nhận được lời nào của cô cả. Chính cô cũng phải lấy làm lạ, mọi hôm Khánh hoạt động lắm cơ. Cô gọi Khánh lên hỏi nhưng Khánh chả dám nói gì, nước mắt Khánh đã vòng quanh mi mất rồi! Nhìn sang Thục, Khánh thoáng thấy vẻ thương cảm của Thục, nhưng nét ấy chỉ như cơn mưa rào trong ngày nắng hạ, khuôn mặt Thục trở lại vẻ buồn bã, nét mặt mà Khánh thấy Thục có từ hồi Khánh nhận được thư Thùy. Chán nản, Khánh xách cặp ra về, đầu óc suy nghĩ mông lung. Ra khỏi trường một quãng Khánh mới nhớ ra gói quà Khánh định tặng Thùy. May quá, tí nữa Khánh quên mất tiêu rồi! Dưới lớp giấy bao, cái tựa "Bông hồng cài áo" nổi bật lên trước mặt Khánh. Chắc Thùy sẽ khóc khi nhận được món quà này, nhưng cô bé khóc thế, nỗi buồn sẽ tan theo nước mắt. Khánh vội vã quay trở vào. Trường vắng hoe chẳng còn ai, nhưng sao Khánh thoáng thấy bóng người trong lớp. Ủa! Thục! Cô nàng làm gì vậy? Khánh phải chạy lại òa một tiếng cho cô nàng giật mình chơi mới được. Khánh rón rén tiến lại gần, Thục vẫn vô tình quay lưng về Khánh. Nhưng... Thục bỗng quay ngoắt mặt lại, người giật mình không phải là Thục mà chính là Khánh... Khánh vừa thấy Thục vơ gọn thư Khánh viết cho Thùy lúc nãy vào cặp. Thảo nào, mấy ngày nay Khánh không nhận được thư Thùy... thế mà Khánh cứ tưởng... Cắm đầu chạy ra cửa, Khánh không dám quay lại nhìn một lần nữa con  người độc ác ấy. Từ trước đến nay Khánh vẫn nghĩ là Thục thương Khánh, ai ngờ, Thục... không còn can đảm nghĩ tiếp, mặt Khánh đã tràn đầy nước mắt rồi!

Mấy hôm nay Khánh ốm liệt giường, trông cô bé hốc hác, gầy yếu không còn vẻ tinh anh gì của ngày trước, mái tóc thường ngày vẫn được Khánh thắt bím nay để xõa trên gối, càng làm vẻ mặt Khánh thêm xanh xao. Khánh biết mình chẳng ốm đau gì đâu, Khánh chỉ đau... khổ đấy thôi. Mà làm sao Khánh chống chỏi với số mệnh cho được khi người Khánh yêu quí nhất đời lại nỡ đối xử với Khánh thế! Mặc cho mẹ thang thuốc săn sóc đêm ngày, Khánh không ăn nổi miếng cơm nào. Cứ chợp mắt là Khánh thấy hình ảnh Thùy khóc lóc đau khổ, hình ảnh Thục vơ gọn lá thư Khánh vào cặp. Mẹ ơi, con biết thế này làm khổ mẹ lắm, nhưng làm sao bây giờ hở mẹ? Giá con nói cho mẹ nghe được... Nước mắt Khánh lại ứa ra ướt đầm chiếc gối...

- Kìa Khánh sao lại khóc, con phải vui lên chứ, Thục đến thăm con này!

Chùi vội dòng nước mắt, Khánh quay lại: Thục với chiếc nạng quen thuộc đứng ở ngưỡng cửa buồng từ lúc nào! Khánh nhìn mẹ trách móc:

- Con đã bảo mẹ rồi, sao mẹ lại cho người ta lại đây?

- Tội nghiệp Thục con ạ, Thục năn nỉ mẹ mãi mấy hôm nay đấy. Thục muốn gặp con lắm mà với lại mẹ thấy thư nào Thục gửi tới đây con đều xé cả, chả đọc cái nào, mà con cứ khóc mãi... Thôi mẹ ra nhé, Thục an ủi Khánh dùm bác nghe cháu!

Nói xong, mẹ kín đáo khép cửa ra ngoài. Trong buồng chỉ còn hai đứa ; không đáp lại cái nhìn đầy hối hận của Thục, Khánh quay mặt vào tường, thổn thức:

- Thục còn đến đây làm gì?

Thục ngồi ghé xuống giường Khánh, nắm chặt lấy bàn tay búp măng của Khánh, nhìn sâu vào mắt Khánh, giọng Thục như ngấm nước mắt:

- Thục không dám xin Khánh tha lỗi cho Thục, Thục biết Khánh giận Thục lắm, Thục chỉ xin bày tỏ cho Khánh rõ tại sao Thục lại hành động điên rồ cho Khánh nghe thôi, và Khánh nghe xong xin Khánh đi học trở lại nhé, Khánh hứa với Thục đi...
 
 
Khánh biết đấy, Thục, con bé tật nguyền xấu xí bị cô độc từ nhỏ, ngay từ lúc đủ trí khôn để nhận xét Thục đã thấy mọi người nhìn Thục với cặp mắt nửa khinh bỉ, nửa thương hại, hững hờ. Thục hiểu lắm chứ, những ánh mắt ấy như bảo cho Thục biết tật nguyền là khổ sở nhất trên đời. Những ánh mắt ấy không đem cho Thục tình thương gì, chỉ làm cho Thục ngày thêm tự ti mặc cảm. Mặc cảm của kẻ bị bỏ rơi. Ngoài gia đình ra Thục bị cô đơn vây hãm khắp nơi, nó bủa vây Thục, nhốt Thục trong vùng tăm tối ấy. Ở trường bạn bè khinh bỉ Thục, không cho Thục nhập bọn với họ trong bất cứ trò chơi nào, họ lấy gạch ném Thục, miệng chọc ghẹo Thục ầm ĩ. Thục nghe chúng nó bảo: "Con què, con què, ra chỗ khác". Những tiếng ấy như xoáy vào tâm can Thục, Thục xa lánh mọi người từ dạo đó. Tới khi thi đỗ vào Gia Long, bản tính trầm mặc, e dè làm Thục chẳng dám quen ai, ngoại trừ Khánh. Phải, Khánh đến với Thục như dòng nước mát chảy vào sa mạc cằn cỗi tâm hồn, đem yên vui, đem quân bằng, tươi mát đến cho Thục, cho Thục làm quen với mắt môi hồng của tuổi thơ ngà ngọc, tặng Thục hồn nhiên, trong trắng của tình bạn giữa hai đứa.

Ngoài gia đình ra, Khánh là người duy nhất cho Thục tình thương chân thật, Khánh biết không? Khánh như bà Tiên, như Bụt đã hiện ra cho con Tấm mọi sự sung sướng khi Tấm khóc, Khánh đã an ủi Thục lúc Thục buồn, Thục tủi. Khánh đối với Thục tế nhị lắm, thông minh lắm. Nhưng Khánh đối với mọi người cũng tế nhị như vậy làm Thục lo sợ, Thục sợ mất Khánh yêu quí của Thục. Phải, Khánh xinh tươi thế, được bao nhiêu người yêu mến, làm sao Thục giữ Khánh cho được, Thục vụng về lắm! Chúng mình còn mấy tháng nữa chia tay rồi Khánh nhỉ, ba năm trôi qua chóng quá! (Hay tại Thục sống trong sung sướng nên cảm thấy ngắn?) Thục biết khuynh hướng của hai đứa mình khác nhau, chắc chúng ta không theo cùng một ban được. Định mệnh khắt khe quá Khánh nhỉ, cho chúng mình gặp nhau làm gì rồi bắt hai đứa chia tay? Kahn1h ơi, Thục muốn tận hưởng những ngày còn lại, Thục muốn những buổi học năm nay Khánh của riêng Thục, tất cả tâm hồn Khánh, Thục muốn chiếm giữ tất cả. Thục độc tài lắm, ích kỷ lắm, chỉ vì Thục thương Khánh quá đó thôi. Vì thế khi nghe Khánh bảo có Thùy làm quen, Thục buồn ghê lắm, Khánh đâu có biết nỗi khổ của  Thục, Khánh vô tư quá! Thục có cảm tưởng Khánh có mới nới cũ, Khánh quên Thục rồi để ngồi viết thư cho Thùy. Không đời nào Thục chịu để tình thương của mình chia đôi, xẻ ba như thế, Thục phải giữ nó lại với bất cứ giá nào vì nó là lẽ sống của Thục, Khánh ơi! Thục lại thấy Khánh đọc thư Thùy và buồn rầu theo lời lẽ trong thư. Thục không muốn Khánh mất vẻ vui đùa trên khuôn mặt, Thục mong Khánh mãi mãi là cô bé Alice nhởn nhơ giữa bầy thú vật, ngây thơ, duyên dáng. Thục giận Khánh rồi đó, giận vô lý nhưng mãnh liệt lắm Khánh ạ, sự ghen hờn chiếm tâm hồn Thục mắc dù Thục biết ghen như vậy là vô lý, vô lý của tuổi học trò, cái ghen hờn ấy có đáng trách không hở Khánh? Thục lập mưu bầy kế, trong đầu óc tăm tối của Thục, Thục tưởng cố giữ được Khánh mãi mãi, ai ngờ... Khánh ơi, Khánh có hiểu giùm Thục không? Bây giờ Thục đã biết lỗi Thục rồi, Thục đã sai lầm khi đánh nước cờ ấy. Thục hiểu con người ta không phải chỉ sống vì tình bạn, còn nhiều tình thương khác cần thiết nữa Khánh nhỉ? Nếu ghen bậy như thế, mai sau Thục sẽ tiến tới ghen cả với anh chị, ba mẹ, thầy cô Khánh nữa sao? Thục tỉnh ngộ rồi Khánh ạ, vả lại giờ đây Thục mới hiểu thương nhau là phải hy sinh cho nhau Khánh nhỉ? Có hy sinh tình thương mới bền vững, ích kỷ chỉ là nhất thời làm sao nắm giữ được tình thương? Khánh ơi, Thục làm thế Khánh có hiểu giùm Thục không hở Khánh?

Tiếng Thục êm đềm rồi dứt hẳn. Khánh im lặng nghĩ miên man. Không ngờ Thục lại bị dằn vặt thế! Khánh ngước lên nhìn khuôn mặt đầm đìa nước mắt của Thục:

- Khánh hiểu lầm Thục, giờ Khánh chả dám giận nữa đâu, mình thương nhau như cũ Thục nhé! 
 
Nước mắt còn rưng rưng nhưng nụ cười Thục tươi sáng hơn lúc nào hết, Thục chẳng nói được câu nào, chỉ nghèn nghẹn gật đầu.

Khánh tiếp:

- Nhưng hoàn cảnh của Thùy đáng thương lắm cơ! Chờ Khánh tí nhé!

Khánh chạy vội đi lấy hai lá thư cho Thục. Khánh hết mệt từ bao giờ, và cảm thấy khỏe ghê gớm (!). Coi xong Thục trả lại Khánh, ngập ngừng bảo:

- Hay... hay...

- Gì hở Thục?

- Hay hai đứa mình nhận Thùy làm em nhé!

Khánh mỉm cười không đáp. Ngoài kia nắng đang reo trên đám lá xanh như mừng lây với hai cô bé...


THÙY DƯƠNG        

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 134, ra ngày 1-8-1970)

Chủ Nhật, 19 tháng 10, 2025

BÀI THƠ LÝ TƯỞNG - Tạ Lệ Vân

 
 
Cho em đó, một gia đình yêu dấu
Đủ ông bà, đủ cha mẹ anh em
Nơi đầm ấm cho tuổi thơ nương náu
Bao tình thương, bao hạnh phúc êm đềm!

Cho em đó, một ngôi trường cao quý
Em cắp sách vào, mỗi buổi ban mai
Có thầy cô giảng những bài luân lý
Có bạn bè... thân mến chẳng phôi phai

Cho em đó, khu vườn hoa thơm ngát
Vô đi em! Vạch một lối thiên đàng
Hãy bình tĩnh tiến lên - đừng ngơ ngác
Em vào đời chắc sẽ bớt hoang mang

Cho em đó, tháng ngày tràn nhựa sống
Vẫn cười vui mặc con tạo cứ xoay
Sách vở ngoan hiền - niềm tin trải rộng
Cố học rồi mai mốt đẹp tương lai

Thôi trao em tất cả vùng mơ ấy
Dù dòng đời còn tiếp nối triền miên
Xin lòng em đừng bao giờ sóng dậy
Xin mắt em không rớt lệ ưu phiền!

                                             TẠ LỆ VÂN
                       (Lớp 9A2 trung học Hoàng Diệu-BX)
 
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 60, ra ngày 15-10-1972)

Thứ Sáu, 17 tháng 10, 2025

CÂY Ô LIU

 

Từ hồi xa xưa, các bộ lạc miền Trung Đông đã khám phá ra nguồn thực phẩm vô tận của cây ô liu, nên họ khai thác triệt để loại cây này. Họ coi nó như là một loại cây thiêng mà thần thánh đã ban cho nhân loại, để nuôi dượng con người trên mặt đất. Cũng vì vậy mà có biết bao nhiêu huyền thoại đã đặt ra về giống cây này. Nó còn được dùng để làm biểu hiệu cho khoa học, mỹ thuật, thành công, chiến thắng và hòa bình thịnh vượng.

Theo cựu ước của Thiên chúa giáo thì con người xúc phạm đến Thượng đế nên ngài phạt nhân loại bằng một cơn hồng thủy vĩ đại. Nước biển dâng lên, mưa trên trời tuôn xuống đủ 7 đêm 7 ngày, ngập lụt hết, ngoài ra còn có những trận cuồng phong gây nên những làn sóng thần vĩ đại xô ngập tất cả mọi kiến trúc vững chắc nhất của loài người. Do đó mọi sinh vật đều bị tiêu diệt. Riêng có gia đình ông Noé, người được coi như công chính trước mặt Thượng đế, ông được ngài báo trước hình phạt sẽ xẩy ra. Ông Noé đóng 1 con tầu cho gia đình và các súc vật ông mang theo trú ngụ. Sau trận hồng thủy này, ông thả một đôi chim câu ra để thăm dò tình hình. Quả nhiên đôi chim bay về, miệng ngậm cành ô liu non xanh ngắt, chứng tỏ cho chủ biết hình phạt đã chấm dứt và cuộc sống hòa bình sung mãn đã bắt đầu. Hình ảnh này ngày nay còn được dùng để chỉ một nền hòa bình thịnh vượng.

Tại Hy Lạp, La Mã ngày xưa, cây ô liu dùng để dâng hiến cho thần Minerva, Athena. Cành ô liu kết thành những vương miện đội cho những anh hùng chiến thắng ngoài mặt trận trở về, và những lực sĩ chiếm giải vô địch tại các thế vận hội, tương tự như ngày nay chúng ta choàng vòng hoa cho các chiến sĩ hay các khách danh dự.

Ngoài những thần thoại kể trên, về phương diện thực vật học, ô liu thuộc về loại cây trái nhiều ruột, có tên khoa học là "Oléa". Đây là một loại cây bốn mùa xanh tươi, thân to, chắc, mọc xoắn và cành lớn và cứng. Ở những nơi có điều kiện thích hợp về đất đai, về khí hậu, ô liu cao tới 30 thước, trung bình thì chỉ cao từ 4, 6 thước. Lá ô liu mọc thưa thớt, dài như lưỡi giáo, khá dầy. Mặt trên xanh xám, mặt dưới xanh lợt. Rễ ăn lan rất rộng.

Mùa hoa ô liu bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 6 mới tàn. Có nơi không nở vào những tháng trên mà lại tùy theo khí hậu dịu mát của vùng đó. Hoa ô liu mọc từng chùm, rất thơm, mỗi hoa có 4 cánh mầu sữa trắng, 2 nhị đực, 1 nhị cái. Trái ô liu khi còn xanh, mầu xanh thẫm, hình bầu dục, lúc chín đổi sang mầu đen lợt. Tháng 9 thì trái già và bắt đầu chín cho tới giáp mùa đông.

Gỗ ô liu rất cứng, mịn, không mấy khi có mắt nên được dùng để đóng tủ bàn ghế quí và nhất là để chạm những đồ vật có giá trị. Trung bình nó có thể sống trên 2 trăm năm. Tại nhiều nơi có đất và khí hậu tốt như ven bờ sông miền Trung Đông có cây sống từ 5 đến 8 trăm năm. Vì ở đây khí hậu chỉ ở mức 15° đến 25° là cùng.

Vùng trồng ô liu thích hợp nhất và có thể đạt đến một kết quả khả quan cho các mùa trái là vùng khí hậu êm dịu, đất mềm, không ẩm ướt. Những nơi có khí hậu nóng quá hay lạnh quá hoặc những vùng dại gió, có gió bể thổi hơi mặn vào đều không thích hợp cho loại cây này. Ngoài ra, ô liu cũng cần được săn sóc kỹ càng, trung bình mỗi năm bón phân 1 lần và phải trừ tuyệt tất cả những cây chùm gửi sống bám trên thân cây ô liu. Trồng ô liu chừng 8 năm thì có trái. Trong vòng 30 năm đầu, cây ô liu có trái rất sai, sau đó giảm dần dần cho tới khi cây già cỗi.

Trái ô liu dùng để ép dầu khi còn xanh. Đây là một loại trái cây có nhiều dầu nhất trong tất cả các loại trái có dầu như thầu dầu, mè, đậu phọng v.v... Phương pháp ép dầu thì đại loại xưa cũng như nay không mấy thay đổi, chỉ có dụng cụ là được tân trang bằng máy móc để thay thế nhân công và gia súc.

Sau khi trái ô liu đã được rửa sạch và lau chùi khô ráo, người ta để nguyên hột, đập dập cho vào túi vải hay máy dùng một sức nặng để ép. Nước chảy ra là dầu.

Sau khi ép, dầu chưa dùng được, cần được dự trữ tại một nơi tháng khí, có nhiều ánh sáng với một nhiệt độ trung bình từ 16-18° trong vòng 1 tuần lễ. Khi thấy dầu trong và có màu vàng trắng, đưa ra lọc lại một lần nữa cho thật tinh khiết, lúc đó mới đem ra dùng. Ngoài công dụng rất hữu ích là làm thực phẩm cho người, dầu ô liu còn được dùng trong kỹ nghệ, đều chế savon, mỡ hóa học, thắp đèn v.v...

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 61, ra ngày 22-10-1972)


Thứ Tư, 15 tháng 10, 2025

DIỀU CỦA BÉ - Cỏ Non

 
 
Nắng vàng thơ thẩn trên cao
Mây xanh e ấp nấp vào hàng cây

Diều cao bé thấy ngất ngây
Nó lên, lên mãi rồi bay lượn vòng

Bé thầm cầu khấn nguyện mong
Gió đừng thổi mạnh để xong đời diều

Mùa hè gió thổi hiu hiu
Bỗng đâu cơn gió thật nhiều lướt qua

Diều cao, chợt thấp la đà
Ngọn thông cao vút chú ta nằm lì

Bé ngồi, nước mắt tỉ ti
Than rằng, bác gió tới chi bé buồn.

                                        CỎ NON (Đà Nẵng)
 
 (Trích tuần báo Thiếu Nhi số 110, ra ngày 7-10-1973)



Thứ Hai, 13 tháng 10, 2025

MÓNG TAY - Trang Uyên Oanh

  Bé kiễng chân cho thật cao, nắm chặt xích đu, đẩy mạnh rồi co chân lên để xích đu "tòn ten" thật lâu. Gió chiều đưa đẩy đám lá xanh um, vài cánh hoa giấy rụng ghim vào tóc bé, hương tigôn thoang thoảng. Ngồi trên xích đu, bé đưa tay vuốt mái tóc ngang vai và nhặt cánh hoa ra khỏi tóc. Tiếng chị Nguyệt vang vang gọi bé:

- Bé ơi vào đây chị bảo.

Bé làm bộ ngồi im không trả lời vì bé biết rồi, chị hay gọi bé để sai đi mua xí muội cho chị. Bé khác chị, bé ghét xí muội kinh khủng. Chị cũng khôn ghê, lợi dụng bé hết cỡ mà hổng cho bé gì hà, của đáng tội, mỗi lần mua về bé cũng được tí tẹo nhưng bé hổng thèm ăn đâu vì bé vẫn ghét mà lỵ. Mỗi sáng má cho bé hai đồng đi học, đến trường bé ghiền kem liền, bé thích mút kem ghê cơ, chả thế mà cái răng cửa biến đâu mất, tụi bạn cứ trêu ghẹo bé là "hang dế". Bé tức tụi bạn ghê, nhưng chỉ biết lấy tay bịt chặt miệng thôi hà. Tội nghiệp bé quá ha. Tiếng chị gọi nữa, làm bé hoảng hốt thốt ngay lên. Thế là bé bắt buộc phải "trình diện" chị rồi, hông có chị lại trách bé không vâng lời, từ nay chị hổng thèm thắt bính cho bé nữa.

Bé nhẹ nhàng lên lầu bước vào phòng chị:

- Dạ chị bảo gì em đấy?

- Này bé xuống tủ sách của anh Ánh lấy cho chị cái cắt móng tay đi.

Bây giờ bé mới thoát khỏi mua giùm chị xí muội, bé mỉm cười nghe lời chị kêu bé lại:

- Bé ra đây chị cắt móng tay cho, ai lại để dài thế kia tụi bạn nó lại trêu "móng tay mèo" thì eo ơi...

- Bé đâu có cào tụi nó mà tụi nó trêu được.

- Thì tụi nó thấy dài trêu chứ cào tụi nó chả uýnh cho ấy chứ.

- Thôi bé hổng cắt đâu, bé để dài như chị cơ, rồi bé lấy "thuốc đỏ" đánh cho đẹp.

Chị giương mắt nhìn bé thật lâu:

- Hổng được, bé còn nhỏ phải cắt ngắn hông thì má rầy, đi học cô giáo đánh.

- Cô giáo bé hiền mà, đâu có đánh.

- Thôi vào đây chị cắt cho rồi mai chị thắt bính đẹp để khoe tụi nó nha. Chóng ngoan nào bé chị yêu.

Tiếng chân má lẹp xẹp lên lầu, bé cầu mong má gọi chị Nguyệt xuống nấu cơm, để chị khỏi cắt móng tay quý của bé. Nhưng chờ má mãi, tim bé đập dồn dập mà má vẫn chưa nói gì chị. Má nhìn bé làm bé thêm hồi hộp. Chị Nguyệt cười méc má:

- Má ơi móng tay bé dài con biểu bé cắt bé không chịu còn đòi để dài đánh son cơ.

Bé e thẹn làm sao, bé đâu có bảo đánh son, bé "bôi thuốc đỏ" cho đẹp mà. Má tiếp lời chị:

- Son phấn gì cắt cụt đi cho sạch.

Cô thế rồi, bé dậm chân làm nũng:

- Hông con hổng thèm nghịch đất nữa bé lớn rồi chớ bộ "con nít" lắm sao?

Má và chị Nguyệt cười làm bé hồng đôi má. Bỗng có tiếng máy xe làm bé nhận ra anh Ánh về. Bé yên chí trong lòng, bây giờ bé có thêm anh, anh bé cưng bé lắm, hổng sợ chị Nguyệt làm tàng nữa rồi:

- Anh ơi nè, móng tay bé đẹp thế nầy mà chị cứ bắt bé cắt đi, bé tiếc ghê cơ, anh ở bên bé để chị khỏi cắt bé nhá!

Anh mỉm cười, bé cũng cười theo để lấy lòng.

- Ừ, móng tay bé đẹp vậy mà cắt, uổng lắm, đâu được bé nhỉ.

Bé thấy vui vui, nhẹ nhàng gật đầu.
 
- Bé ngoan nào, đưa chị cắt móng tay cho xinh.
 
Bé phụng phịu, bỗng anh lên tiếng:
 
- Không bé không nhờ chị cắt đâu, bé để dành cho dài rồi đánh son hồng cho đẹp mà.

Bé vội vàng "cải chánh":

- Bé thoa "thuốc đỏ" cơ anh ơi!

Anh bật cười, bé thẹn chạy vào lòng anh "bắt đền", chị Nguyệt cũng đang cười mỉa mai ở trong phòng.

*

Bé bừng tỉnh dậy khi ánh mặt trời le lói vào phòng cười với bé. Ồ lạ chưa ai cắt móng tay đẹp của bé rồi, bé tức quá gục đầu trên gối nức nở khóc. Thôi bao nhiêu ngày gây dựng cũng đành hoài công. Bé giận lắm rồi hổng muốn đi học nữa. Bé hét thật to để má vẫn mặc, tiếng xạc xảo trên lá khô bé biết má đang quét sân. Bây giờ anh chị bé đi học rồi, ba bé cũng đi làm từ sớm, còn mỗi má ở nhà mà hổng dỗ bé làm bé tủi thân ghê. Cơn tức giận hoành hành bé không chịu được, bé thút thít khóc chạy xuống ôm chầm lấy má dậm chân hờn dỗi:

- Má ơi, ai cắt cụt móng tay dài của bé rồi! hu... hu...

Má làm bộ ngạc nhiên:

- Trời ơi! Ai mà cắt cụt móng tay công chúa của má rồi!?

Bé bắt đầu nghi cho chị Nguyệt, chỉ có chị thôi, bé ghét ghê:

- Chị Nguyệt cắt móng tay con hở má?

- Không đâu, chắc chuột chí nó cắn tay bé đó.

Eo ơi bé sợ chuột chí ghê cơ, bé hổng tức chị nữa, bé chỉ ghét con chuột chí thôi à, dám gặm tay bé. Bé rùng mình sợ hãi hét lên. Má đặt chổi xuống ẵm bé vào lòng hôn âu yếm vào đôi má bầu bĩnh. Bé nghe lòng ấm áp và mỉm cười với má. Đàn chim líu lo trên cây làm bé quên mất câu chuyện buồn.


TRANG UYÊN OANH      
(Chim Trời Nam)          

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 115, ra ngày 1-10-1969)


Chủ Nhật, 12 tháng 10, 2025

BÔNG PHẤN- Thông Thiên

 
 
Sân nhà chị hiu hiu cơn gió lạ
Lay những cành bông phấn nhỏ mong manh
Như bé thơ rồi sẽ lớn hiền lành
Trong bóng mát vòng tay ba che chở

Chiều trước hiên nhìn những bông phấn đỏ
Bên hoa vàng đôi bướm trắng làm duyên
Xếp cánh non như lạc giữa mơ tiên
Có đũa phép xây lên nhiều tháp trắng

Sân nhà chị lung linh hoài bóng nắng
Những cánh hoa vẫn hé nở hồn nhiên
Và lũ ong vẫn ru rủ làm duyên
Như đã đến một ngày mùa xuân mới.

                                              THÔNG THIÊN

(Trích tuần báo Thiếu Thi số 131, ra ngày 15-10-1974)




Thứ Sáu, 10 tháng 10, 2025

EM TÔI - Cỏ Non

  
  
Em tôi có cặp mắt nai
Miệng em xinh xắn, má hai đồng tiền

Me khen em bé có duyên
Xin em giữ mãi thần tiên tuổi đời

Niềm vui ban phát nơi nơi
Miệng son em bé, thốt lời mến yêu

Me thương, ba cũng nâng niu
Em tôi thức dậy, khi chiều vừa lên.

                                CỎ NON (Đà Nẵng)

Trích tuần báo Thiếu Nhi số 111, ra ngày 12-10-1973)




Thứ Năm, 9 tháng 10, 2025

MƯA NGẬP - Nguyễn Thái Hải

 


Năm nay cu Boong mới lên tám, nhưng nhờ bố cho đi học sớm, niên khóa tới cu Boong đã lên lớp nhì rồi. Em cu Boong cũng thế, cu Bi, kém anh một tuổi và học kém một lớp. Hai anh em cùng học thật cừ, nhất là môn toán, làm nhanh như chớp! Ấy cũng nhờ bố tất cả. Chính nhờ bố được làm ở gần nhà, mà anh em cu Boong giỏi toán. Mỗi ngày bố đều kèm hai tiếng hỏi sao không giỏi. Lại nữa, anh em cu Boong hay bị bố nói khích, càng học hăng hơn. Chả hạn bố nói với cu Boong khi cu Boong hơi lười một tí rằng: "Mày không chịu học, tao dạy cu Bi, nó biết trước cho mà xem". Với cu Bi thì bố khích: "Không chịu học thì biết bao giờ mới bằng anh mày được?". Anh em cu Boong có đứa nào chịu để mang tiếng là kém đứa nào đâu. Thế là "vi trùng lười" bị tống khứ ngay.

Nhưng học giỏi, anh em cu Boong cũng nghịch giỏi nữa! Bố cu Boong vẫn hay bảo: "... thật đúng là nhất quỷ nhì ma, thứ ba... anh em chúng mày". Anh em cu Boong nghịch thật! Khi thì "hợp tác" để chọc phá tụi trẻ con hàng xóm, chọc phá con Gái lớn, con Gái nhỏ, lúc lại quay ra chọc phá lẫn nhau. Cu Bi hay trêu anh: "Ê! Boong! Tao ngồi tao gõ... gõ boong boong...". Cu Boong cũng không vừa: "Còn mày thì... bi bi... lúc làm toán không ra tao kêu... bi bí". Thường, sau đó, hai anh em xông vào vật nhau. Là em, nhưng cu Bi không kém anh bao giờ. Nhiều lần, cu Boong bị em đè không dẫy được, phải chịu thua. Cu Bi lên mặt với cái "sức khỏe hẹc quyn" của mình lắm, đôi lần dám "rủ" bố đánh nhau!

Chiều rồi, bố còn chưa về, anh em cu Boong đang chơi bi trước nhà. Cu Boong đã vào lỗ hai trong khi cu Bi xui xẻo làm sao, còn chưa vào lỗ một. Cu Bi nhắm thật kỹ, thả nhẹ hòn bi đến gần lỗ. Chưa vào được, còn cách những một gang. Cu Boong, từ lỗ hai, nhắm hòn bi đỏ của em, bắn thật mạnh. Nhưng hụt. Cu Bi mừng rơn, cười cười, vào lỗ một. Rồi sau đó, lại nhắm chừng, phóng bi về phía lỗ hai. Cu Boong vào lỗ hai rồi, bây giờ chỉ có mỗi một việc "phơ". Cu Boong lại nhắm hòn bi đỏ, buông mạnh tay. Con Gái lớn ngồi cạnh đó reo lên:

- Nổ rồi!

Và vỗ tay cười. Cu Bi bị anh bắn trúng bi đang bực mình, nghe con Gái lớn reo, giận quát lên:

- Nổ cái gỉ? ... Xì thì có...

Con Gái lớn sợ anh nổi máu anh hùng, ắt nó được mấy cái đá, im thin thít. Cạnh nó, con Gái nhỏ đang bày biện đồ hàng chơi một mình. Ngoài kia, cu Boong giao hẹn:

- Nợ tao ba hòn rồi đó nghe!

Cu Bi:

- Biết rồi, không thèm ăn gian đâu mà lo.

Rồi hai đứa bắt đầu ván bi mới. Con Gái lớn nhìn hai anh chơi bi mà thèm. Ai cũng có trò chơi hết, chỉ có nó là không. Vì không biết sao, là gái mà Gái lớn lại thích chơi bi như hai anh, không ham chơi đồ hàng với con Gái nhỏ. Gái lớn bắn cũng khá đấy chứ! Không khá thì sao có lần chơi thử với cu Bi, nó "nổ" trúng anh một bàn? Vậy mà cả cu Bi lẫn cu Boong cùng không chịu cho nó chơi chung, cứ bảo: "Con gái mà biết gì", với lại: "Cho mày chơi chỉ tổ tụi tao mang tiếng ăn dỗ em". Hỏi có tức cho Gái lớn không?

Ngồi không buồn hiu, Gái lớn nghĩ lung tung. Ờ nhỉ, không biết giờ này bố đã sửa soạn về chưa nữa? Bố có lấy được củ cà rốt nào ở bếp đem về không? Còn mẹ nữa, giờ này ở nhà thương, mẹ đã sinh em bé chưa? Mẹ mà sinh con trai thì còn đỡ, bố còn có cách đặt tên mà gọi, chứ sinh em gái, không biết bố gọi sao nữa? Bố kỳ ghê, tên thật không chịu gọi, gọi Tuấn, Trình, Thu, Thảo, có phải hay hơn không, lại đi gọi cu Boong, cu Bi, Gái lớn, Gái nhỏ. Rồi em bé mà là gái nữa thì... gái gì nhỉ? Gái bé tí chắc?

Chợt hòn bi đỏ của cu Bi lăn vào chân con Gái lớn. Gái lớn rụt chân lại. Cu Boong la lên:

- Tránh chỗ cho tao bắn xem nào, Gái lớn!

Gái lớn dợm đứng lên, cu Bi ngăn:

- Cứ ngồi đây cho tao...

Cu Boong:

- Mày ăn gian hả, nó ngồi đấy thì vướng làm sao tao bắn?

- Kệ mày, ai bắt mày bắn.

Cu Boong biết em thua đậm nãy giờ, sắp giở quẻ, sừng sỏ:

- Ăn gian hả?

Cu Bi không sợ:

- Ừ đấy, mày làm gì "ông"?

Hai anh em sắp sửa đánh nhau. May sao có tiếng giày đinh từ xa. Con Gái lớn kêu lên:

- Bố về.

Bố mấy đứa người cao lỏng khỏng, miệng cười tươi bước nhanh trên ngõ nhỏ, tay cầm mấy củ cà rốt. Con Gái nhỏ chạy ra ôm bố trước tiên. Bố nó trao cà rốt cho con Gái lớn rồi bế Gái nhỏ lên, cùng vào nhà. Căn nhà của người nghèo, vách đất lợp tranh, cửa thấp. Người bố đi vào phải cúi lom khom. Vào nhà, còn chưa kịp ngồi nghỉ, cu Boong đã thưa kiện ngay:

- Bố ơi bố! Thằng Bi ăn gian của con hòn bi đấy bố!

Cu Bi cãi ngay:

- Nó nói oan cho con bố ơi, con mà ăn gian của nó cho...

Bố cu Bi chận lại ngay:

- Im, tao đã bảo nhiều lần rồi mà không nghe, không được thề, không được mày tao với anh, sao mày quên hết rồi, hả cu Bi?

Cu Bi đưa tay gãi đầu, ấp úng:

- Con... con lỡ quên...

Cu Boong thấy em bị bố "sạt", khoái chí cười hinh hích. Con Gái lớn đã gọt xong một củ cà rốt, chia tư. Cu Boong được một phần, ra ngưỡng cửa ngồi ăn. Ở nhà ai cũng thích ăn cà rốt sống, chỉ có con Gái nhỏ là không. Cũng may nhờ thế mà Gái lớn chia làm bốn dễ dàng, chứ không, chia năm phần chắc khó lắm.

Cu Bi hỏi bố:

- Bao giờ mẹ sinh em bé hả bố?

- Ai biết được.

- Chốc nữa bố xuống nhà thương không?

Bố nhìn ra ngoài cửa sổ xem trời. Có mấy đám mây thật lớn, đen thui. Bố lắc đầu:

- Chắc không đi được rồi, trời sắp mưa còn gì.

Nghe bố nhắc đến mưa, cu Boong dặn trước:

- Bố cho tắm mưa nghe bố!

Cu Bi theo phe anh:

- Cả con nữa nghe...

Bố hai đứa gật đầu:

- Cho chúng mày tha hồ. Chỉ sợ mưa to rồi ngập nhà, bấy giờ có bảo tắm chúng mày cũng không thèm, tát nước mỏi tay rồi than...

Xong, bố đi thay quần áo. Cu Boong vẫn ngồi ở ngưỡng cửa, gặm cà rốt, nghĩ đâu đâu. Trời tối ghê vậy đó, chắc mưa sắp tới rồi. Mà mưa to nữa ; nhìn lên đám mây kìa, xem như mọng nước... Lạy trời mưa to đi, mưa to tắm càng mát, mưa ngập cả nhà cũng được. Bố kỳ ghê! Mưa ngập vào nhà cũng thích chứ sao, được lội bì bõm này, được tát nước ra này, được múc nước giếng lên lau bàn ghế lại này... Thú thế mà lần nào mưa ngập bố cũng kêu: "Bực cả mình".

Xóm cu Boong ở trước kia là đồng ruộng, theo lời những người đến trước, thì hồi đó, cứ khi mưa lớn, cả cánh ruộng ngập nước. Đứng xa nhìn, tưởng chừng như mấy ngôi nhà mọc trên mặt nước. Tuy thế, vì đồng rộng, nước tản mát ra, không đến nỗi bị ngập nước vào nhà. Nhưng từ dạo cánh ruộng được vượt đất cao lên, cửa nhà cất ngày thêm nhiều, cứ mùa mưa đến, nước không chỗ chảy, chảy tuột vào nhà. Có lần nước ngập đến gối. Mưa tạnh, tha hồ nhà nào nhà nấy tát nước xuống con mương trước nhà, và tha hồ rửa ráy đồ đạc.

Chợt một giọt nước rơi trúng ngay mũi cu Boong. Nó reo lên:

- Mưa rồi!

Theo đó, những hạt mưa thi nhau rơi. Mưa nhỏ, đan mành rồi lớn dần, gõ lộp độp trên những mái tôn nhà hàng xóm. Bố cu Boong bế con Gái nhỏ ra ngồi trên chiếc ghế đẩu sát cửa sổ xem trời mưa. Cu Boong và cu Bi thì rủ nhau cởi áo, quẳng trên giường rồi chạy ra trời mưa. Bố hai đứa dặn:

- Liệu chừng đấy nghe, hễ thấy mưa ngập thì về ngay đó...

Cu Boong nghe tiếng bố văng vẳng ngoái nhìn vào nhà cố lắng nghe. Nhưng tiếng mưa lớn quá, cu Boong nghe chẳng được gì. Con Gái lớn lại gọt thêm củ cà rốt nữa, cu Boong thấy thèm, nhưng đành thôi, chạy ù theo cu Bi.

Hai anh em cu Boong khoác vai nhau đi trong mưa. Nhìn hai đứa bây giờ, chẳng ai có thể nghĩ rằng trước đó nửa tiếng, hai đứa gây lộn suýt đánh nhau. Cu Boong đưa tay vuốt mặt, bảo em:

- Ra ngoài đường không?

Gì chứ ra đường thì cu Bi chịu cả hai tay lẫn hai chân. Hai anh em vẫn trong thế khoác vai, lần theo con ngõ nhỏ dẫn ra ngoài đường nhựa. Nhà cu Boong ở sâu trong hẻm, mặt quay ra một con mương nhỏ. Con mương này, người cùng xóm mới chung nhau đào vào mùa mưa năm trước để nước có đường thoát dễ dàng. Vòng hai ba khúc quanh, con mương mới đổ vào rãnh chính ngoài đường nhựa. Nơi ấy cũng là đầu ngõ nhà cu Boong.

Anh em cu Boong ra đến đường nhựa thì cơn mưa bớt to, hạt đều. Nhưng nước ào mạnh từ nãy giờ đã đủ làm ngập một phần đường nhựa. Hai đứa thôi khoác vai nhau rẽ hai lối, nhảy nghịch trong vùng nước ngập ngoài đường. Cũng đã có nhiều đứa trẻ khác đùa nghịch. Một lũ đứng túm lại dưới một ống nước của nhà nọ. Nước mưa xối ào ào trên đầu chúng. Thỉnh thoảng có tiếng cười vang lên thật ròn. Cu Bi chạy đến nhập bọn. Cu Boong thì không, thích đứng nhìn cảnh xe cộ chết máy hơn.

Trời mưa, đường ngập đến gần nửa, cứ phải dạt sang một bên. Xe nào vô phúc gặp xe nhà binh ở chiều ngược đi tới, phải nép vào lề, nước vào máy là đạp nhọc, đẩy nhọc. Đã có hai chiếc xe lam chết máy. Đằng xa, một anh đang cong lưng đạp máy chiếc "mô bi lết". Thỉnh thoảng một chiếc xe "díp" phóng nhanh qua, nước bắn tứ tung. Vài anh đi Honda, Suzuki, không có áo mưa, người ướt nhẹp, vừa chạy xe vừa đưa tay vuốt nước trên mặt.

Mưa lại mạnh. Những hạt nước to, nặng, đập vào mặt cu Boong nghe ran rát. Cu Boong rời chỗ đứng, chạy lại chỗ cu Bi, ghé đầu vào gần ống nước. Mát lắm. Cu Bi rủ anh:

- Chạy đua không?

Cu Boong gật đầu liền. Rồi hai đứa thi nhau chạy. Những bước chân mạnh, dẫm lên làn nước ngập làm bắn tung tóe. Hai đứa vừa chạy, vừa cười, vừa gọi nhau ơi ới. Tiếng chúng nó loãng dần trong tiếng gào thét của cơn mưa.

Lúc nước ngập đến hơn nửa đường, sắp tràn sang phía đường bên kia thì anh em cu Boong trở về ngõ hẻm. Chỉ cần nhìn mực nước ngập ngoài đường, hai đứa cũng đoán được mực nước trong nhà, ít lắm cũng tới gần đầu gối con Gái nhỏ. Ngõ cũng đã ngập nước, hai đứa lội lõm bõm.

Bố cu Boong đang khuân bao gạo lên giường, thấy con về, dục:

- Lo nhặt nhạnh mấy cái nồi, cái chảo đi, trôi lềnh bềnh ra đấy.

Cu Boong còn chưa chịu nghe lời bố, vớt quả banh chuyền với cu Bi mấy lần. Nước lên đến ngang ống chân cu Boong. Cu Boong không bước mà "lết" chân đi vớt nồi, xoong, chảo. Cu Boong thích được hưởng cái cảm giác của người "rẽ sóng trùng dương" như bố hồi còn đi lính, lội sông, lội biển mà bố hay kể. Cu Bi vớt mảnh ván tròn mà con Gái nhỏ gọi là "cái thớt", ném lên giường cho em. Cái giường bị lột chiếu, trở thành một chỗ cao ráo chứa đồ. Trên đó, thôi thì đủ thứ. Bao gạo còn phân nửa để trong cùng, mấy cái ghế đẩu đặt nằm ngửa, trái banh, giầy, dép của bố, "săng đan" của cu Boong, cu Bi, guốc của mẹ, của Gái lớn, Gái nhỏ. Cả đến chiếc xe vận tải làm bằng mấy mảnh ván và hai cái ống lon sữa bò của cu Bi nữa.

Con Gái lớn và Gái nhỏ ngồi ở thành giường, không được bố cho lội nước, thèm lắm, phải xắn quần lên, thõng chân xuống khuấy nước.
 

Mưa vẫn còn lớn, trời tối sầm. Bố phải bảo cu Boong thắp đèn. Ánh sáng ngọn đèn dầu vàng vọt tỏa yếu ớt. Nước lên đến gần đầu gối cu Boong rồi, mấp mé giường. Con Gái lớn, Gái nhỏ phải đứng lên, ngồi trên bao gạo. Bố cu Boong lội ra trước cửa nhìn trời:

- Sao mà mưa to gớm, không khéo ngập tới giường thì khốn...

Trời như trêu, sau lời bố, mưa ào mạnh hơn. Nước cứ dâng lên dần. Mực nước chạm thành giường... Dâng lên nữa... Cu Boong lơ đãng nhìn ra ngoài ngõ, có chiếc dép của ai trôi lềnh bềnh. Ngay lúc ấy, có tiếng cu Bi kêu hốt hoảng:

- Chết rồi...

Cả nhà cũng hoảng hồn, quay nhìn cu Bi, cu Bi mếu máo:

- Cái túi đựng bi không biết trôi đi đâu mất rồi...

Bố thở phào một tiếng, rồi đến lượt bố kêu lên:

- Hỏng mất, bao gạo...

Cu Boong nhìn về phía bao gạo trên giường, nước đã chạm phải. Bố leo vội lên, ôm gọn bao gạo vừa lúc nước dâng ngập cả dát giường. Đến phiên cái bàn đây. Bao gạo được nằm chễm chệ trước tiên, kế là những món khác. Bố la không thôi:
 
- Cu Boong đâu, đem giầy dép sang đây mau...
 
- Cu Bi, dựng mấy cái ghế đẩu cho Gái lớn, Gái nhỏ ngồi... nước đến chân hai đứa rồi kìa...
 
- Này, khéo khéo không vỡ cái đèn thì khốn...
 
Tiếng con Gái lớn, con Gái nhỏ:
 
- Giời ơi, hộp đồ chơi của em ướt hết rồi...
 
- Anh Boong ơi, vớt cho em chiếc guốc đi, trôi ra ngoài cửa rồi...,
 
Cu Bi cứ vừa làm, vừa lải nhải:
 
- Không biết cái túi đựng bi đầu mất...
 
Nhưng rồi mưa ngớt, nhỏ dần. Nước bắt đầu rút. Ngoài ngõ đã có người đi lại. Thỉnh thoảng, một người hàng xóm ghé nhìn vào nhà, nói với bố cu Boong:
 
- Sửa soạn lau nhọc thôi!
 
Rồi hai người lớn cười với nhau.
 
Cu Boong rủ em cùng đi "dạo xóm dạo làng" xem sao. Người lớn lội lõm bõm, trẻ con cũng lội lõm bõm. Nhưng ai cũng cười hết. Có nhà đã bắt đầu tát nước ra mương, tiếng nước ào ào.
 
Trời sáng dần nhưng nắng chỉ lóe lên rồi tắt hẳn., Mặt trời lặn. Cu Boong cu Bi trở lại nhà. Bây giờ, con Gái lớn, con Gái nhỏ mới được bố cho xuống, đang nghịch nước. Bố đem mấy cái thùng không vào, sửa soạn tát nước. Cu Boong nói với bố:
 
- Mưa ngập vui quá!
 
- Vui cái thằng bố mày, không lo tát nước đi, rồi còn lau nhà, dọn dẹp đồ đạc nữa đấy...
 
Cu Boong thấy "quê" quá, không biết nói gỡ ra sao. May, lúc ấy, không hiểu cu Bi đi thế nào mà trượt chân té bổ xoài. Cả nhà cùng cười ầm lên, cu Bi cũng phải cười theo.
 
Bố cu Boong nhìn lũ con, đứa nào cũng toét miệng cười, răng sâu, răng sún khoe ra cả. Bố thấy quên cả mệt. Bố nghĩ lũ con "quỷ sứ" của bố làm bố quên mệt. Cu Boong, cu Bi, Gái lớn, Gái nhỏ, rồi vài hôm nữa, Gái... à... nếu là gái thì gái gì nhỉ? Gái bé tí, hay Gái em bé nữa, niềm vui của bố đấy. Bố lẩm nhẩm một mình: "Nghĩ mà tội cho nhà giàu (!), làm gì được sống trong cảnh khổ mà vui này".
 
Và bố thấy lúc nãy cu Boong nói đúng. Mưa ngập vui quá!
 
 
NGUYỄN THÁI HẢI       
 
(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 136, ra ngày 1-9-1970)


Thứ Ba, 7 tháng 10, 2025

TRƯỜNG EM - Bạc Hà

 

Trường em xinh thật xinh
Duyên dáng nép bên đình
Trường gồm ba gian nhỏ
Vách ván mái lợp tranh

Đứng cách trường thật xa
Vẫn nghe tiếng ê a
Lũ trẻ chăm bài học
Trông dễ thương ghê là

Rồi tiếng thước nhịp nhàng
Tiếng thầy giáo vang vang
Âm điệu buồn khắc khoải
Một đời làm giáo làng

Em yêu trường em lắm
Nhưng biết nói làm sao
Chỉ những khi xa hẳn
Lại nghe lòng nao nao.

                               BẠC HÀ
                                (Đà Nẵng)

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 59, ra ngày 8-10-1972)


Thứ Hai, 6 tháng 10, 2025

NHÁNH LÁ - Võ thị Bích Khê

 

 MỘT  

Chốn cũ

Buổi sáng em dậy thực sớm - khi nắng mai chưa phủ trên hàng lá cao - chiếc xe lăn sáng loáng chầm chậm đưa em ra lối nhà nguyện cao chót vót. Phủ một lớp rêu xanh ngút, bờ tường đá cũ kỹ đứng chơ vơ yếu đuối như không đủ sức nâng đỡ cột thánh giá già nua, ngôi giáo đường nhỏ của em trông thật buồn bã.

Lần cuối nào cũng vương đầy quyến luyến lẫn nuối tiếc. Dù em đã suy nghĩ thật kỹ, đắn đo hết sức, nhưng hình như có sự xung đột nào đó ở nội tâm. Ở lại, tương lai mù mịt và nó - cái chân què - vẫn mãi tồn tại. Còn đi, ngày mai của em tươi sáng hơn, nhưng liệu em có chịu nổi cái lạnh lẽo và xa lạ của xứ người không? Con người em có thể đổi mới hơn, nhưng sự khác lạ của thành phố em sắp đến làm em lạnh người. Chỉ nghĩ đến những ngôi nhà to lớn nóc sừng sững giữa đám cây um tùm ven con đường vắng nào đó em đã muốn khóc. Và lúc này, chung quanh em có thứ khí lạnh đang bao phủ, thứ khí lạnh mà em đang trốn chạy. Có lẽ, em ra đi lần này không trở lại. Bao giờ khỏi thì về. Cái chân em? Bao giờ mới khỏi đây? Nếu không thì sao? Trời ơi! Gió chờn vờn thổi bay bay tóc, Đàng xa, dưới chân đồi, nắng hồn rực rỡ cả một vùng cây lá xanh mướt óng ánh nước mưa khuya. Và, bỗng dưng em như vừa tìm lại được chút bằng an trong hồn, nó làm em hăng hái hơn, chiếc xe định mệnh chầm chậm đưa em về phía lối nhà nguyện - một thói quen của em mỗi sáng - gió vẫn lao xao trong hai hàng antigonne ven đường.

 
HAI

Thiên sứ

Sáng nay em cũng dậy thực sớm, trời cao nguyên lạnh lạnh làm em tưởng đây là ngôi viện nữ tu Ethètte trên Bình Dương quen thuộc. Dưới kia là thung lũng rậm rì lá, và trên này, bệnh viện Bromedhorad mới mẻ. Em cảm thấy ở đây có vài nét quen thuộc như khung cảnh cũ của em trên Bình Dương. Cũng đồi cỏ xanh, cũng hoa antigonne trắng xóa cả một vùng vắng lặng. Ngoài xa, mấy ngôi biệt thự to lớn nằm lặng lẽ chung quanh màu xanh ngăn ngắt. Tự dưng em bỗng nhớ cái cảnh đã diễn ra mỗi sáng trước cửa viện, nhớ những người gồng gánh rau trái từ các thôn rẫy về chợ ngày ngày. Cái cảnh đáng yêu đó đã hiện qua các đoàn chở carottes, choux fleurs, hoa glaeuil, tulipe oeuiller, cúc vàng từ những cánh đồng màu mỡ đưa sang ngang qua thung lũng. Và bây giờ em cũng dậy sớm mỗi sáng, lăn xe qua bức tường đá, nơi có những tảng đá nằm chồng chất lên nhau bao quanh như một căn phòng. Trong đó, những bức tượng mẹ Maria, cha Giuse, chúa Jésus phủ những tấm vải tím sẫm màu nằm lặng lẽ. Hình như em là kẻ đến sớm nhất để cầu nguyện - nhưng không, còn một người nữa, anh ta đến sớm hơn cả em nữa - Khi nào cũng vậy, hắn chiếm góc bên phải, và em bên trái, có hôm, chỉ có em và hắn, gian nhà thênh thang chỉ còn hai bóng người. Cứ như thế, hằng ngày vẫn tiếp diễn cái cảnh cảm động đó, do đó, em cảm thấy như anh ta hiện đến để an ủi em, theo một sứ mạng của người thiên sứ mà Chúa sai xuống. Dù sao chăng nữa, em vẫn muốn gửi đến hắn một lời cảm ơn, đã là một niềm an ủi, người biết không?

 
BA

Niềm tin

Ngày này qua tháng nọ, cuộc chữa trị vẫn đều đặn tiếp diễn, chưa có gì thay đổi, vẫn con bé Hải Ly hằng ngày trên chiếc xe lăn cố hữu. Mẹ ơi, con phải quỳ xuống mà cảm ơn mẹ đã ban cho con một người tợ thiên sứ xuống cứu giúp con trong lúc tâm hồn con cảm thấy nguy khốn nhất, trong lúc con bơ vơ nhất, khi mà con sợ hãi trước khung cảnh xa lạ này. Anh ta đến thật bất ngờ, như đem ánh sáng đến rọi vào cái bóng tối buồn nản của con. Con chán nản, con lo sợ, và anh ta đến để đánh tan những điều buồn phiền mà con vướng phải. Những cánh hoa antigonne trắng nõn nà bé tí nằm vương vãi lẫn trong mớ cỏ lá xanh thành từng dây mà anh ta đã hái và đem giăng đầy cửa sổ phòng con mỗi sáng là một sự an ủi con cần có. Con muốn cảm ơn mẹ cũng như cảm ơn anh ta đã cho con cái hạnh phúc quý báu đó.

Cô bé Hải Ly giờ mồm lúc nào cũng như sáo. Cô bé kể cho anh chàng nghe chuyện quê nhà. Kinh Kha - tên chàng trai - bốn năm xa Việt Nam, chàng thèm nghe chuyện Việt Nam nhưng cô bé có kể gì thêm được ngoài chuyện đồng cỏ xanh, những con đường phủ lá bao quanh ngôi viện nữ tu mà cô đã sống ở đấy. Chỉ thế thôi, nhưng ngày nào chàng cũng đến, và cô bé cũng có khối chuyện để kể. Những mẩu chuyện họ trao đổi khiến cô bé bớt phần nào sự buồn bã chán nản. Cô cảm thấy quên đi phần xác bệnh tật để sống với tâm hồn tươi vui mà cô đã tìm lại được sau một thời gian dài đánh mất. Mười bốn năm. Hải Ly sống bao lâu đó, nhưng mười bốn năm này không phải là mười bốn năm hạnh phúc đối với một đứa trẻ như Hải Ly, một đứa trẻ mà từ khi mở mắt đã biết là mình không có cha mẹ. Phạm Kinh Kha, một du học sinh xa Việt Nam đã bốn năm nay, chàng xa Việt Nam cũng như không nói chuyện thường với người xứ sở. Do đó, hai kẻ có nỗi buồn riêng, họ gặp nhau, vui vẻ, tương đắc và mừng rỡ.

Cô bé đã bớt buồn rầu, thật là huyền diệu, những cánh thư vẫn được cô bé đều đặn gửi đi, từ con dấu Germany Ouest về tận tỉnh lỵ Bình Dương, nơi đồng cỏ xanh ngút của ngôi viện nữ tu Ethette.

 
BỐN

Nhánh lá

Bromedhorad ngày,,, tháng... năm...

Soeur kính mến của con,

Một tháng tròn rồi soeur nhỉ. Ngôi viện đáng yêu của chúng ta vắng bóng con, nhớ thật nhiều soeur ơi. Con nhớ tất cả những gì ở viện mình, con nhớ đồi cỏ mênh mông và xanh ngút mắt, con nhớ vườn cây um tùm của các soeur, nhớ ngôi nhà nguyện già nua cũ kỹ, và cả những dây antigonne mọc lạn trên hai bên lối ra đó nữa. Nơi con ở, giờ buổi sáng giăng đầy mây mù, mây lẫn sương mờ mịt ngôi bệnh viện Bromedhorad. Đám mù len vào tận khu vườn hoa rực rỡ đan thành một màn mỏng che kín khung cửa kính phòng con. Soeur có còn nhớ những sáng sót lại của một năm trên đồi cỏ ở viện, cũng những đám mây mù vây đầy lá cỏ, lóng lánh một chút sương. Hai hàng hoa antigonne dầy đặc lá bị phủ bởi những hạt sương tinh khiết trong vắt. Hình ảnh ngày đó quen thuộc giờ con tìm lại được qua cái thung lũng mờ mịt sương nằm hiền lành dưới chân bệnh viện chạy dài đến tận chân trời. Ở nơi đó, mỗi sáng con cũng thấy sương lóng lánh qua mặt trời hồng. Nó làm con nhớ lại những buổi sáng dạo trước, nó nhắc nhở con một cách thân quen, và giờ thì con đã yêu nó rồi soeur ạ! Con yêu nó như yêu những nhánh lá antigonne leo đầy hai bên con đường đi nhà nguyện. Những cánh lá nhăn nheo nhưng mềm mại đã một thời khiến con được trở về ngày xưa con nhỏ bé. Từ nhánh lá thân mật đó, con tìm thấy lại những ngày tháng mênh mông xưa. Một thời tưởng nhớ giờ lãng đãng tợ mây trôi. Ngày ấy dấu yêu con tìm lại được qua nhánh antigonne trắng bé tí. Con cho nó là một an ủi nữa sau anh Kha của con. Con muốn cảm ơn mẹ đã cho con gặp anh Kha kính mến cũng hệt như tạo hóa đã cho nơi nầy có hoa antigonne. Để mỗi sáng con bé Hải Ly đẩy xe ra ngắm mà nhớ lại ngày xưa. Bây giờ con cũng muốn giăng lại những dây antigonne trên cửa sổ như ngày nào xa xưa. Nhưng soeur yêu kính ơi, lá hoài hoài sẽ héo, sương rồi một ngày cũng tan, mà con lại muốn làm gió leo theo ngàn sợi tơ trời đến làm người yêu của nhánh lá dấu ái antigonne. Con biết, thượng đế đã đặt ra luật tự nhiên cho cây cỏ, nhánh lá này con xin gửi đến soeur kính yêu. Mang một chút hương từ nơi xa con đang ở để nhớ về soeur, nhánh lá cuối mùa buồn khổ sẽ chết đi để con thay vào đó lá hạnh phúc. Bây giờ con đã hiểu, những mây trôi bềnh bồng không còn là cung sầu trong ngày tháng. Con đã biết lá antigonne tại sao lại gây nhớ thương trong lòng con nhỏ Hải Ly bệnh tật. Thưa soeur, bây giờ, đời đời, lá antigonne sẽ đem vào lòng con một niềm ghi nhớ mãi không thôi. Và, soeur ạ, con tự hứa, xin ngàn đời làm sương nhẹ phủ lên nhánh lá tuyệt vời, đánh dấu thuở giao thời muôn vàn đẹp đẽ mà Mẹ Maria đã ban xuống cho con.

Kính mến          
Catherine Hải Ly    

 
NĂM  
 
Kết chặt

Một mai, nhánh lá của cô bé chắc sẽ như sợi tơ hồng gắn bó cuộc đời với cây cỏ của thiên nhiên. Nhánh lá như mang vào lòng một chút hương ngọt ngào quyện lẫn trong nỗi nhớ mong nơi chốn cũ...


VÕ THỊ BÍCH KHÊ            
(Trong đặc san TỪ GIÃ BUỔI CHIỀU 
của lớp 8/13 GIA LONG 72-73) 

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 210, ra ngày 1-10-1973)


Thứ Bảy, 4 tháng 10, 2025

MƠ ƯỚC MÙA TRĂNG - Tê Hát Nguyệt Thi

   
 
Đêm nay chị nhìn trời cao vời vợi

Ánh trăng khuya soi tỏ bóng đơn côi

Biết Trung Thu đã về và bước tới

Chợt xót xa nghe mặn đắng bờ môi.


Chị nhẩm tính mùa trăng này là bốn

Chị mất ba, mất mẹ chỉ còn em

Em thơ ngây nghe thu về lòng rộn:

Đèn em đâu, sao chị chẳng cho xem


Chị cười se thắt, giấu đôi dòng lệ:

Ừ, ngày mai em sẽ có đèn sao

Nhưng em ơi! Ước mơ gì cao thế!

Mình đói no hai bữa đã nghẹn ngào


Mơ ước em, chị biết là thật bé

Với mọi người, với những kẻ giàu sang

Còn với chị, nhọc nhằn nhiều lắm nhé!

Đành ngậm sầu nhìn cuộc sống lầm than.


Thôi em hãy ngồi đây mà mơ ước

Đèn cá này, đèn củ ấu, ngôi sao

Chị sẽ bán đôi vòng xưa của mẹ

Cho đứa em được vui sướng phần nào.


Này bánh đây, đèn đây em vui nhỉ?

- Em dấu yêu - cho chị ấm cõi hồn

Ôm em vào lòng nghe em thủ thỉ:

- Chị ơi! Em thương chị lắm biết không?


                                      TÊ HÁT NGUYỆT THI


(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 186, ra ngày 1-10-1972)



Thứ Sáu, 3 tháng 10, 2025

MỘNG ĐẸP TRUNG THU - Nhã Uyên

 
 
Dưới ánh trăng thu vàng dịu mát

Một đêm huyền thoại lúc thiếu thời

Rủ nhau dạo phố cùng ca hát

Lồng đèn muôn sắc xách đi chơi


Đêm rằm êm ái cùng vui hưởng 

Buổi tối yêu thương xích lại gần

Trà xanh bánh dẻo cùng bánh nướng 

Phút giây tuyệt diệu cạnh người thân


Vui Tết Trung Thu bà kể chuyện

Tích xưa Hậu Nghệ với  Hằng Nga

Vua Đường Minh Hoàng du nguyệt điện

 Chú Cuội ngồi dưới gốc cây đa


Trung Thu trăng  đầy bao tưởng nhớ

 Gió thoảng mùi hoa dạ lý hương 

Tiếng đàn trổi lên khung cửa mở

Như ru giấc mộng đẹp đêm trường

                                             Nhã Uyên