CHƯƠNG
VIII
ĐẠI
TÁ KỂ MỘT CHUYỆN
Marjorie
đã dọn trên bàn một đĩa bánh tráng bột bắp mà Sam thích lắm. Còn ông Smith thì
đặt một bình bia và nhiều ly. Ông nói liền:
-
Tôi nghĩ rằng ông làm cho tụi Da đỏ thù oán chỉ vì ông cất nhà ngay ở gần làng.
Tụi nó sợ làng Titusville
bành trướng ra nhiều, làm cho khu đất của chúng thu hẹp lại và như vậy nguy
hiểm cho chúng. Chính chúng tôi ở đây, cũng không được yên ổn gì. Nhưng chúng biết
sức chúng tôi nên không dám làm hung. Nếu đủ sức thì chúng đã đuổi chúng tôi ra
khỏi miền này từ lâu rồi.
Đại
tá đáp:
-
Nếu vậy thì tốt hơn hết là tôi giao thiệp với chúng và thẳng thắn giảng cho
chúng hiểu.
Ông
già cười nửa miệng một cách tinh quái:
-
Một chiến sĩ già như ông phải biết rằng không thể gì nói tới chuyện thẳng thắn
với tụi Da đỏ trời đánh đó được chứ? Chỉ có đại úy Robert Rogers dắt bộ đội từ
Bắc tới Nam,
truy kích quân Hurons và Pháp, mới tin rằng bọn Da đỏ ngay thẳng! Và như vậy có
lẽ vì chính đại úy là một đồ ngu, ngu thượng hạng.
-
Thôi, xin ông đừng vu oan đại úy Rogers
nữa. Các tiểu bang mang ơn ông ấy nhiều lắm. Ông là một trong những người
tiên-khu (1) có danh nhất. Nghe ông nói tôi mới thấy lòng vô ơn của loài người
đối với những vị đã hy sinh tánh mạng và hạnh phúc cho nhân loại. Số phận tôi
sau này cũng như vậy thôi.
Ông
già vẫn nói thẳng:
-
Ông ư? Nếu ông tin rằng ông có quyền được các dân tộc mang ơn ông thì một là
ông tự lừa dối ông, hai là ông tưởng tượng quá mạnh, như dân ở đây đã nói. Tôi
không muốn làm phật ý ông, cũng không muốn khuyên ông. Một người vào tuổi ông
phải biết việc mình làm ra sao chứ, phải không ông? Ông nhận rằng hành vi của
ông có vẻ như điên khùng chứ?
-
Tôi chắc ông muốn biết công việc tôi làm lắm.
-
Tôi không có tánh tò mò. Tự do mà! Ai làm gì thì làm, muốn làm ra sao thì làm!
Xin ông hiểu rằng tôi sở dĩ nghĩ tới ông là vì con tôi theo ông mà nó cũng điên
như ông rồi. Nó còn nhỏ, chưa đủ trí khôn. Ông hiểu tôi chứ? Ở cái miền rừng rú
này, phải biết suy xét, suy xét một cách chắc chắn nhất và sáng suốt nhất, nếu
không thì khó sống được với thú dữ, tụi Da đỏ hoặc tai trời ách đất.
Marjorie
lại gần nghe và gật đầu mỉm cười khen phải. Không bao giờ nàng cho sự tham vọng
của người yêu là có lý hết. Nàng không nghĩ rằng chàng thiếu tài sức đâu : vừa
can đảm vừa mạnh, lại rất hùng dũng hăng hái nữa. Nhưng làm giầu lớn lại là
chuyện khác. Nàng nghĩ cứ theo nền nếp trong nhà, tiếp tục công việc của ông
cha, giữ gìn và khuếch trương di sản của các người, là khôn hơn cả. Bấy nhiêu
đủ rồi, nhiều rồi nữa.
Ông
Drake cắn một miếng bánh tráng, hớp một hớp rượu cho khỏi khô cổ, rồi chống
khuỷu tay lên bàn, dõng dạc nói:
-
Ông lão, đầu óc người con “điên” của ông còn sáng suốt hơn hết thảy những đầu
óc ở làng này hợp lại, kể cả đầu óc của ông nữa. Tôi nghĩ rằng anh ấy có một
tương lai rất xán lạn vì anh ấy rất khôn ngoan. Trời chứng cho lời nói của tôi.
Ông
già nổi giận:
-
Cha chả! Đừng giở cái giọng đó với lão. Phải, nó có đủ tư cách con người lắm,
nhưng nó không phải là loài phượng hoàng đâu.
Đại
tá cũng la lớn:
-
Ông lầm rồi. Tôi kể cho ông nghe một chuyện để làm gương tốt cho ông. Ngày xưa,
ở Ai Cập, một người nổi danh biết được khoa vạn năng (2). Ông ta ở giữa nơi
thâm sơn cùng cốc. Tại Bagdad, có một sinh viên trẻ tuổi muốn học khoa đó. Một
hôm chàng gói ghém quần áo rách rưới rồi lên đường kiếm nhà hiền triết.
Tới
nơi, chàng thấy chỉ là một người thợ rèn, nhưng chàng cũng xin học. Người thợ
rèn bảo : “Được, cầm dây thừng này và kéo bễ đi.” Chàng vâng lời, tin rằng thế
nào thày cũng sẽ dạy học cho. Năm năm sau chàng vẫn kéo bễ. Một hôm chàng hỏi :
“Thưa sư phụ, khi nào sư phụ dạy đạo cho con?” Người thợ rèn đáp : “Kéo bễ đi”.
Và chàng lại kéo bễ năm năm nữa. Sau cùng, một buổi sáng, người thợ rèn lại gần
bảo : “Thôi, ngừng, về nhà đi. Con đã học được cái đạo lớn nhất, rộng nhất
trong đời rồi đó ; con đã thấu được đạo vạn năng : là đức kiên nhẫn.”
Anh
Sam cũng có đủ kiên nhẫn như sinh viên đó vậy.
Ông
Smith vừa ngó Đại tá vừa nghe ; và coi cặp mắt ông lão, cũng đoán được ông cho
đại tá là điên chắc chắn.
Ông
Drake tiếp:
-
Phải, anh Sam đã theo tôi, mà không hỏi tôi một câu, anh đã tin tôi và chịu khó
làm việc cực nhọc. Những đức ấy, có lẽ ông đã truyền lại cho anh nhưng ông
thiếu một đức mà anh ấy có.
Ông
già la:
-
Thiên lôi ơi! Hồi lão còn trẻ, có lẽ lão cũng xuẩn như nó. Có lẽ lão cũng đâm
đầu liều lĩnh mạo hiểm. Nhưng lão đã tới tuổi biết suy nghĩ. Trước khi làm việc
thì cũng phải biết mình làm việc gì mới được chứ.
-
Ông nói có lý.
Đại
tá ngồi suy nghĩ hồi lâu. Rồi ông đưa mắt nhìn mọi người , nhìn ông già và nhìn
Sam.
Chàng
thanh niên có vẻ lúng túng vì được ông khen lúc nãy, nhất là vì ông đã so sánh
chàng với thân phụ chàng. Chàng cúi đầu, mân mê ngón tay. Sau cùng đại tá ngó
Marjorie.
--------------------------------
(1) Đi trước mở đường.
(2 Làm gì cũng được hết.
____________________________________________________________________
Xem tiếp CHƯƠNG IX (PHẦN I)
