Thứ Hai, 20 tháng 10, 2025

TRÊN ĐÁM LÁ XANH - Thùy Dương

 

- Chị Hoài ơi, mau lên 7 giờ rồi!

- Chờ tí, gớm cái con bé này hôm nay làm gì mà nhắng lên thế!

Chả thèm nghe lời chị Hoài, Khánh vẫn cắm cúi bước nhanh đến trường. Mọi hôm giờ này Khánh vẫn còn dềnh dàng vừa đi vừa nói chuyện với chị Hoài, nhưng hôm nay sao Khánh cảm thấy nôn nao lạ, linh tính như báo cho Khánh biết có chuyện lạ sắp xảy đến cho Khánh. Khoảng cách giữa Khánh và chị Hoài xa dần, mặc cho chị Hoài réo gọi, Khánh vẫn thoăn thoắt bước đi. Kìa, trường kia rồi, màu ngói đỏ thân yêu như đón chào Khánh. Nhìn lên chiếc đồng hồ lớn trước cửa trường, Khánh thấy còn sớm chán. Vào lớp Khánh vội vã cất cặp, vừa mở hộc bàn lên, Khánh để ý đến một mảnh giấy nhỏ nằm gọn ở trong. Ngạc nhiên, Khánh cầm lên xem, hàng chữ nhỏ nhắn hiện ra trước mắt Khánh: "Chị nào ngồi chỗ này buổi sáng cho em làm quen với - Thùy". À, có thế chứ, thảo nào Khánh cứ thây băn khoăn từ sáng đến giờ. Thùy, cái tên nghe hiền quá, chắc cô bé ngồi đây dễ thương lắm nhỉ? Phải khoe với Thục mới được. Khánh và Thục chơi thân nhau từ năm đệ thất, năm nào hai đứa cũng ngồi cạnh nhau - để dễ tâm sự - Thục bảo Khánh thế. Từ trước đến giờ chưa có điều gì hai đứa giấu nhau, ngay cả những chuyện riêng tư. Tội nghiệp Thục của Khánh, Thục bị tật ở chân từ hồi nhỏ. Nhưng chuyện đó chẳng có nghĩa gì với tình bạn hai đứa, Khánh Thục vẫn dính nhau như keo, làm cả lớp gọi hai đứa là "vợ chồng". Có hôm hai đứa đùa lấy giấy ra làm hôn thú, tờ hôn thú ấy, Khánh còn giữ. Nhưng cô nàng đâu rồi kìa? À, tuốt dãy lớp bên kia, phải ra đỡ Thục mới được. Thấy Khánh, mắt Thục sáng lên, Khánh tíu tít khoe:

- Thục ơi, Khánh có thư làm quen của cô bé buổi chiều nè!

Tuy vui Khánh cũng kịp để ý tới nét mặt thay đổi của Thục, nét vui mừng trên mặt Thục vụt tắt theo câu nói của Khánh. Hoảng hốt, Khánh nắm tay Thục hỏi dồn:

- Thục, Thục làm sao thế, mệt hở, để Khánh dìu vào lớp nhé?

Thục gỡ nhẹ tay Khánh:

- Kệ Thục, chả sao cả, Khánh đi vào lớp đi!

Ngạc nhiên, Khánh cố hỏi:

- Thục giận Khánh hả? Sao thế? Sao Thục giấu Khánh?

Thục vẫn cúi đầu, nhưng đôi mắt Thục đã long lanh nước mắt. Giữa lúc ấy tiếng chuông vào học vang lên cắt đứt câu chuyện hai người.

*

Gia long, ngày... tháng...

Chị Khánh thương,

Nhận được thư chị em mừng quá, em cứ sợ chị không thèm chơi với em chứ! Em, con bé vô duyên bạc phước này đã bị nhiều người khinh rẻ chẳng thèm chơi nên em cứ sợ chị sẽ như mọi người, tẩy chay em. Nào ngờ chị đã hồi âm. Lạy trời... Em buồn lắm chị ơi, đời em là một chuỗi ngày buồn tủi đau thương từ ngày... chị ơi, sao nhắc lại em muốn rơi nước mắt quá. Thôi bức thư đầu tiên em chả muốn làm chị buồn theo em đâu. Chị thương, chị hứa là sẽ an ủi khi em buồn đi, chị đừng bỏ rơi em nhé. Mọi người đều ghét bỏ em nên em cô độc lắm. Chị là nguồn an ủi duy nhất của em đó.

Trong lớp em ít giao thiệp, chẳng thích chơi với ai, nên chả ai thèm hiểu em, họ cho em là làm phách chỉ vì em ít nói quá. Nhưng nếu chị hiểu hoàn cảnh em... Em sẽ kể cho chị nghe một ngày gần đây với điều kiện chị đừng bỏ rơi em, chị nhé. À, hôm nay phát bài kiểm Toán đó chị, em được 18, mừng ghê chị ơi. Trong lớp em khá toán nhưng dốt về Sinh ngữ, chị chỉ cho em nhé. Mai sau chắc em theo ban B quá, có khó không hở chị? Thôi thư dài rồi em ngừng bút chị nhé. Thương chị.

THÙY.      

Gia long, ngày... tháng...

Chị Khánh thương,

Chị an ủi làm em hết buồn, em cám ơn chị lắm. Từ ngày... đau thương ấy đến giờ em mới tìm được nguồn vui sống. Chị Khánh, chị là bà tiên hiện đến, giúp em thoát khỏi hoàn cảnh u tối đau buồn đó, chị biết không? Chắc chị sốt ruột lắm vì em cứ bảo hoàn cảnh buồn mà chả nói cho chị biết nhỉ? Em xin kể đây... chị thương, em mồ côi mẹ chị ạ, người mẹ em thương kính nhất đời đã ra đi mãi mãi, không trở lại với em nữa chị ơi! Em còn nhớ rõ... Hôm ấy cả nhà em đang vui vẻ quây quần ngắm thác Cam ly. Em quên nói với chị: ba mẹ thương yêu em vô cùng, em bơi lội trong hạnh phúc như con cá nhỏ trong đại dương. Vì mẹ quá thương em, mà vô tình em đã giết mẹ chị ơi! Chị biết không, thấy nhánh lan với những cánh tím nhạt đậu vào cành khô như những con bướm nhỏ đang bay lượn vướng vào khe đá, em ham quá. Thấy vậy mẹ cố vươn người ra hái cho em. Trượt chân mẹ rớt xuống vực thẳm, nước sủi bọt trắng xóa như nấm mồ vĩ đại chôn mẹ. Quá đau đớn em đứng lặng đến mấy phút sau mới trấn tĩnh được. Em gào lên gọi mẹ, định nhảy xuống theo mẹ cho rồi, nhưng ba giữ lại, mắt ba thật buồn, ba không nói gì nhưng em đọc trong mắt ba: Mày là đứa giết mẹ! Mấy ngày sau ba cứ bỏ lì em mãi, ba ở trong phòng riêng không ra. Sau đó ba đi làm xa lâu lâu mới về thăm em. Lần chót ba về cùng một người đàn bà trẻ đẹp hơn mẹ em nhiều, nhưng đó chỉ là nét đẹp sắc sảo, làm sao so sánh với vẻ phúc hậu của mẹ em? Ba bảo em gọi người đó là mẹ. Không, không đời nào em chịu nhận bà ấy là mẹ. Mẹ em hiền thục, sinh ra em đâu phải người đàn bà trang sức lòe loẹt này! Em chỉ có thể gọi bà í là dì Thanh thôi. Mấy ngày đầu dì chiều em lắm, muốn gì được nấy, nhưng em nào có muốn điều gì? Em chỉ mong mẹ sống lại, ai làm cho mong ước em thành? Dì Thanh đâu có quyền phép đó? Dần dà ba em đi mãi, chỉ còn mình dì với em ở nhà, dì bắt đầu giở trò đàn áp nhất là từ khi có bé Mai ra đời. Chị ơi!

Mấy đời bánh đúc có xương
Mấy đời mẹ ghẻ có thương con chồng!

Dì bắt em làm đủ mọi chuyện. May quá dì còn cho em học để ngày ngày em còn gặp chị. Chả biết chừng nào dì bắt em nghỉ đây chị ơi! Thôi buồn quá, em chả viết nữa đâu, em khóc đây... chị có lau nước mắt cho em không chị Khánh?

THÙY      

Khánh đặt tờ thư xuống bàn, nghe lòng buồn tê tái. Ở đời sao lắm hoàn cảnh éo le thế này! Thùy còn nhỏ quá, biết gì, thế mà... Một tiếng động khẽ sau lưng Khánh, Khánh quay lại, Thục đang nhìn qua khung cửa. Đôi mắt Thục hình như rướm lệ, sao thế này? Khánh nắm tay Thục: "Thục, chuyện gì vậy?"

Không trả lời, Thục cúi mặt, mái tóc đổ dài rung thao tiếng nấc.

Vừa đến lớp Khánh quăng vội cặp trên bàn, giở hộc tủ lên. Nét thất vọng hiện rõ trên mặt Khánh. Lá thư Khánh gửi cho Thùy mấy hôm nay vẫn nằm chễm chệ ở trong. Kỳ quá nhỉ? Sao cô bé không đọc mà cũng chẳng trả lời? Trí óc Khánh làm việc thật vội vã: hay Thùy giận Khánh? Nhưng Khánh có làm gì đâu, nhận được thư Thùy, Khánh đã viết thư an ủi Thùy liền, chả lẽ những lời trong thư làm Thùy tủi thân, chắc không đâu, Khánh đã hết sức tế nhị cơ mà! Hay cô giám thị xét hộc bàn thấy thư Thùy vứt đi ; chả có lẽ, nếu vậy cô đã vứt luôn thư Khánh gửi cho Thùy chứ sao lại để đây? Hay... hay cô bé nghỉ học mất rồi? Ừ nhỉ, với bà dì ghẻ thâm độc ấy có lẽ Thùy phải ở nhà quá! Tôi nghiệp cô bé, chắc Thùy buồn lắm...

Nguyên ngày hôm ấy Khánh bồn chồn không yên, mặc cô giáo giảng bài trên bảng, đầu óc Khánh chẳng nhận được lời nào của cô cả. Chính cô cũng phải lấy làm lạ, mọi hôm Khánh hoạt động lắm cơ. Cô gọi Khánh lên hỏi nhưng Khánh chả dám nói gì, nước mắt Khánh đã vòng quanh mi mất rồi! Nhìn sang Thục, Khánh thoáng thấy vẻ thương cảm của Thục, nhưng nét ấy chỉ như cơn mưa rào trong ngày nắng hạ, khuôn mặt Thục trở lại vẻ buồn bã, nét mặt mà Khánh thấy Thục có từ hồi Khánh nhận được thư Thùy. Chán nản, Khánh xách cặp ra về, đầu óc suy nghĩ mông lung. Ra khỏi trường một quãng Khánh mới nhớ ra gói quà Khánh định tặng Thùy. May quá, tí nữa Khánh quên mất tiêu rồi! Dưới lớp giấy bao, cái tựa "Bông hồng cài áo" nổi bật lên trước mặt Khánh. Chắc Thùy sẽ khóc khi nhận được món quà này, nhưng cô bé khóc thế, nỗi buồn sẽ tan theo nước mắt. Khánh vội vã quay trở vào. Trường vắng hoe chẳng còn ai, nhưng sao Khánh thoáng thấy bóng người trong lớp. Ủa! Thục! Cô nàng làm gì vậy? Khánh phải chạy lại òa một tiếng cho cô nàng giật mình chơi mới được. Khánh rón rén tiến lại gần, Thục vẫn vô tình quay lưng về Khánh. Nhưng... Thục bỗng quay ngoắt mặt lại, người giật mình không phải là Thục mà chính là Khánh... Khánh vừa thấy Thục vơ gọn thư Khánh viết cho Thùy lúc nãy vào cặp. Thảo nào, mấy ngày nay Khánh không nhận được thư Thùy... thế mà Khánh cứ tưởng... Cắm đầu chạy ra cửa, Khánh không dám quay lại nhìn một lần nữa con  người độc ác ấy. Từ trước đến nay Khánh vẫn nghĩ là Thục thương Khánh, ai ngờ, Thục... không còn can đảm nghĩ tiếp, mặt Khánh đã tràn đầy nước mắt rồi!

Mấy hôm nay Khánh ốm liệt giường, trông cô bé hốc hác, gầy yếu không còn vẻ tinh anh gì của ngày trước, mái tóc thường ngày vẫn được Khánh thắt bím nay để xõa trên gối, càng làm vẻ mặt Khánh thêm xanh xao. Khánh biết mình chẳng ốm đau gì đâu, Khánh chỉ đau... khổ đấy thôi. Mà làm sao Khánh chống chỏi với số mệnh cho được khi người Khánh yêu quí nhất đời lại nỡ đối xử với Khánh thế! Mặc cho mẹ thang thuốc săn sóc đêm ngày, Khánh không ăn nổi miếng cơm nào. Cứ chợp mắt là Khánh thấy hình ảnh Thùy khóc lóc đau khổ, hình ảnh Thục vơ gọn lá thư Khánh vào cặp. Mẹ ơi, con biết thế này làm khổ mẹ lắm, nhưng làm sao bây giờ hở mẹ? Giá con nói cho mẹ nghe được... Nước mắt Khánh lại ứa ra ướt đầm chiếc gối...

- Kìa Khánh sao lại khóc, con phải vui lên chứ, Thục đến thăm con này!

Chùi vội dòng nước mắt, Khánh quay lại: Thục với chiếc nạng quen thuộc đứng ở ngưỡng cửa buồng từ lúc nào! Khánh nhìn mẹ trách móc:

- Con đã bảo mẹ rồi, sao mẹ lại cho người ta lại đây?

- Tội nghiệp Thục con ạ, Thục năn nỉ mẹ mãi mấy hôm nay đấy. Thục muốn gặp con lắm mà với lại mẹ thấy thư nào Thục gửi tới đây con đều xé cả, chả đọc cái nào, mà con cứ khóc mãi... Thôi mẹ ra nhé, Thục an ủi Khánh dùm bác nghe cháu!

Nói xong, mẹ kín đáo khép cửa ra ngoài. Trong buồng chỉ còn hai đứa ; không đáp lại cái nhìn đầy hối hận của Thục, Khánh quay mặt vào tường, thổn thức:

- Thục còn đến đây làm gì?

Thục ngồi ghé xuống giường Khánh, nắm chặt lấy bàn tay búp măng của Khánh, nhìn sâu vào mắt Khánh, giọng Thục như ngấm nước mắt:

- Thục không dám xin Khánh tha lỗi cho Thục, Thục biết Khánh giận Thục lắm, Thục chỉ xin bày tỏ cho Khánh rõ tại sao Thục lại hành động điên rồ cho Khánh nghe thôi, và Khánh nghe xong xin Khánh đi học trở lại nhé, Khánh hứa với Thục đi...
 
 
Khánh biết đấy, Thục, con bé tật nguyền xấu xí bị cô độc từ nhỏ, ngay từ lúc đủ trí khôn để nhận xét Thục đã thấy mọi người nhìn Thục với cặp mắt nửa khinh bỉ, nửa thương hại, hững hờ. Thục hiểu lắm chứ, những ánh mắt ấy như bảo cho Thục biết tật nguyền là khổ sở nhất trên đời. Những ánh mắt ấy không đem cho Thục tình thương gì, chỉ làm cho Thục ngày thêm tự ti mặc cảm. Mặc cảm của kẻ bị bỏ rơi. Ngoài gia đình ra Thục bị cô đơn vây hãm khắp nơi, nó bủa vây Thục, nhốt Thục trong vùng tăm tối ấy. Ở trường bạn bè khinh bỉ Thục, không cho Thục nhập bọn với họ trong bất cứ trò chơi nào, họ lấy gạch ném Thục, miệng chọc ghẹo Thục ầm ĩ. Thục nghe chúng nó bảo: "Con què, con què, ra chỗ khác". Những tiếng ấy như xoáy vào tâm can Thục, Thục xa lánh mọi người từ dạo đó. Tới khi thi đỗ vào Gia Long, bản tính trầm mặc, e dè làm Thục chẳng dám quen ai, ngoại trừ Khánh. Phải, Khánh đến với Thục như dòng nước mát chảy vào sa mạc cằn cỗi tâm hồn, đem yên vui, đem quân bằng, tươi mát đến cho Thục, cho Thục làm quen với mắt môi hồng của tuổi thơ ngà ngọc, tặng Thục hồn nhiên, trong trắng của tình bạn giữa hai đứa.

Ngoài gia đình ra, Khánh là người duy nhất cho Thục tình thương chân thật, Khánh biết không? Khánh như bà Tiên, như Bụt đã hiện ra cho con Tấm mọi sự sung sướng khi Tấm khóc, Khánh đã an ủi Thục lúc Thục buồn, Thục tủi. Khánh đối với Thục tế nhị lắm, thông minh lắm. Nhưng Khánh đối với mọi người cũng tế nhị như vậy làm Thục lo sợ, Thục sợ mất Khánh yêu quí của Thục. Phải, Khánh xinh tươi thế, được bao nhiêu người yêu mến, làm sao Thục giữ Khánh cho được, Thục vụng về lắm! Chúng mình còn mấy tháng nữa chia tay rồi Khánh nhỉ, ba năm trôi qua chóng quá! (Hay tại Thục sống trong sung sướng nên cảm thấy ngắn?) Thục biết khuynh hướng của hai đứa mình khác nhau, chắc chúng ta không theo cùng một ban được. Định mệnh khắt khe quá Khánh nhỉ, cho chúng mình gặp nhau làm gì rồi bắt hai đứa chia tay? Kahn1h ơi, Thục muốn tận hưởng những ngày còn lại, Thục muốn những buổi học năm nay Khánh của riêng Thục, tất cả tâm hồn Khánh, Thục muốn chiếm giữ tất cả. Thục độc tài lắm, ích kỷ lắm, chỉ vì Thục thương Khánh quá đó thôi. Vì thế khi nghe Khánh bảo có Thùy làm quen, Thục buồn ghê lắm, Khánh đâu có biết nỗi khổ của  Thục, Khánh vô tư quá! Thục có cảm tưởng Khánh có mới nới cũ, Khánh quên Thục rồi để ngồi viết thư cho Thùy. Không đời nào Thục chịu để tình thương của mình chia đôi, xẻ ba như thế, Thục phải giữ nó lại với bất cứ giá nào vì nó là lẽ sống của Thục, Khánh ơi! Thục lại thấy Khánh đọc thư Thùy và buồn rầu theo lời lẽ trong thư. Thục không muốn Khánh mất vẻ vui đùa trên khuôn mặt, Thục mong Khánh mãi mãi là cô bé Alice nhởn nhơ giữa bầy thú vật, ngây thơ, duyên dáng. Thục giận Khánh rồi đó, giận vô lý nhưng mãnh liệt lắm Khánh ạ, sự ghen hờn chiếm tâm hồn Thục mắc dù Thục biết ghen như vậy là vô lý, vô lý của tuổi học trò, cái ghen hờn ấy có đáng trách không hở Khánh? Thục lập mưu bầy kế, trong đầu óc tăm tối của Thục, Thục tưởng cố giữ được Khánh mãi mãi, ai ngờ... Khánh ơi, Khánh có hiểu giùm Thục không? Bây giờ Thục đã biết lỗi Thục rồi, Thục đã sai lầm khi đánh nước cờ ấy. Thục hiểu con người ta không phải chỉ sống vì tình bạn, còn nhiều tình thương khác cần thiết nữa Khánh nhỉ? Nếu ghen bậy như thế, mai sau Thục sẽ tiến tới ghen cả với anh chị, ba mẹ, thầy cô Khánh nữa sao? Thục tỉnh ngộ rồi Khánh ạ, vả lại giờ đây Thục mới hiểu thương nhau là phải hy sinh cho nhau Khánh nhỉ? Có hy sinh tình thương mới bền vững, ích kỷ chỉ là nhất thời làm sao nắm giữ được tình thương? Khánh ơi, Thục làm thế Khánh có hiểu giùm Thục không hở Khánh?

Tiếng Thục êm đềm rồi dứt hẳn. Khánh im lặng nghĩ miên man. Không ngờ Thục lại bị dằn vặt thế! Khánh ngước lên nhìn khuôn mặt đầm đìa nước mắt của Thục:

- Khánh hiểu lầm Thục, giờ Khánh chả dám giận nữa đâu, mình thương nhau như cũ Thục nhé! 
 
Nước mắt còn rưng rưng nhưng nụ cười Thục tươi sáng hơn lúc nào hết, Thục chẳng nói được câu nào, chỉ nghèn nghẹn gật đầu.

Khánh tiếp:

- Nhưng hoàn cảnh của Thùy đáng thương lắm cơ! Chờ Khánh tí nhé!

Khánh chạy vội đi lấy hai lá thư cho Thục. Khánh hết mệt từ bao giờ, và cảm thấy khỏe ghê gớm (!). Coi xong Thục trả lại Khánh, ngập ngừng bảo:

- Hay... hay...

- Gì hở Thục?

- Hay hai đứa mình nhận Thùy làm em nhé!

Khánh mỉm cười không đáp. Ngoài kia nắng đang reo trên đám lá xanh như mừng lây với hai cô bé...


THÙY DƯƠNG        

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 134, ra ngày 1-8-1970)

Chủ Nhật, 19 tháng 10, 2025

BÀI THƠ LÝ TƯỞNG - Tạ Lệ Vân

 
 
Cho em đó, một gia đình yêu dấu
Đủ ông bà, đủ cha mẹ anh em
Nơi đầm ấm cho tuổi thơ nương náu
Bao tình thương, bao hạnh phúc êm đềm!

Cho em đó, một ngôi trường cao quý
Em cắp sách vào, mỗi buổi ban mai
Có thầy cô giảng những bài luân lý
Có bạn bè... thân mến chẳng phôi phai

Cho em đó, khu vườn hoa thơm ngát
Vô đi em! Vạch một lối thiên đàng
Hãy bình tĩnh tiến lên - đừng ngơ ngác
Em vào đời chắc sẽ bớt hoang mang

Cho em đó, tháng ngày tràn nhựa sống
Vẫn cười vui mặc con tạo cứ xoay
Sách vở ngoan hiền - niềm tin trải rộng
Cố học rồi mai mốt đẹp tương lai

Thôi trao em tất cả vùng mơ ấy
Dù dòng đời còn tiếp nối triền miên
Xin lòng em đừng bao giờ sóng dậy
Xin mắt em không rớt lệ ưu phiền!

                                             TẠ LỆ VÂN
                       (Lớp 9A2 trung học Hoàng Diệu-BX)
 
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 60, ra ngày 15-10-1972)

Thứ Sáu, 17 tháng 10, 2025

CÂY Ô LIU

 

Từ hồi xa xưa, các bộ lạc miền Trung Đông đã khám phá ra nguồn thực phẩm vô tận của cây ô liu, nên họ khai thác triệt để loại cây này. Họ coi nó như là một loại cây thiêng mà thần thánh đã ban cho nhân loại, để nuôi dượng con người trên mặt đất. Cũng vì vậy mà có biết bao nhiêu huyền thoại đã đặt ra về giống cây này. Nó còn được dùng để làm biểu hiệu cho khoa học, mỹ thuật, thành công, chiến thắng và hòa bình thịnh vượng.

Theo cựu ước của Thiên chúa giáo thì con người xúc phạm đến Thượng đế nên ngài phạt nhân loại bằng một cơn hồng thủy vĩ đại. Nước biển dâng lên, mưa trên trời tuôn xuống đủ 7 đêm 7 ngày, ngập lụt hết, ngoài ra còn có những trận cuồng phong gây nên những làn sóng thần vĩ đại xô ngập tất cả mọi kiến trúc vững chắc nhất của loài người. Do đó mọi sinh vật đều bị tiêu diệt. Riêng có gia đình ông Noé, người được coi như công chính trước mặt Thượng đế, ông được ngài báo trước hình phạt sẽ xẩy ra. Ông Noé đóng 1 con tầu cho gia đình và các súc vật ông mang theo trú ngụ. Sau trận hồng thủy này, ông thả một đôi chim câu ra để thăm dò tình hình. Quả nhiên đôi chim bay về, miệng ngậm cành ô liu non xanh ngắt, chứng tỏ cho chủ biết hình phạt đã chấm dứt và cuộc sống hòa bình sung mãn đã bắt đầu. Hình ảnh này ngày nay còn được dùng để chỉ một nền hòa bình thịnh vượng.

Tại Hy Lạp, La Mã ngày xưa, cây ô liu dùng để dâng hiến cho thần Minerva, Athena. Cành ô liu kết thành những vương miện đội cho những anh hùng chiến thắng ngoài mặt trận trở về, và những lực sĩ chiếm giải vô địch tại các thế vận hội, tương tự như ngày nay chúng ta choàng vòng hoa cho các chiến sĩ hay các khách danh dự.

Ngoài những thần thoại kể trên, về phương diện thực vật học, ô liu thuộc về loại cây trái nhiều ruột, có tên khoa học là "Oléa". Đây là một loại cây bốn mùa xanh tươi, thân to, chắc, mọc xoắn và cành lớn và cứng. Ở những nơi có điều kiện thích hợp về đất đai, về khí hậu, ô liu cao tới 30 thước, trung bình thì chỉ cao từ 4, 6 thước. Lá ô liu mọc thưa thớt, dài như lưỡi giáo, khá dầy. Mặt trên xanh xám, mặt dưới xanh lợt. Rễ ăn lan rất rộng.

Mùa hoa ô liu bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 6 mới tàn. Có nơi không nở vào những tháng trên mà lại tùy theo khí hậu dịu mát của vùng đó. Hoa ô liu mọc từng chùm, rất thơm, mỗi hoa có 4 cánh mầu sữa trắng, 2 nhị đực, 1 nhị cái. Trái ô liu khi còn xanh, mầu xanh thẫm, hình bầu dục, lúc chín đổi sang mầu đen lợt. Tháng 9 thì trái già và bắt đầu chín cho tới giáp mùa đông.

Gỗ ô liu rất cứng, mịn, không mấy khi có mắt nên được dùng để đóng tủ bàn ghế quí và nhất là để chạm những đồ vật có giá trị. Trung bình nó có thể sống trên 2 trăm năm. Tại nhiều nơi có đất và khí hậu tốt như ven bờ sông miền Trung Đông có cây sống từ 5 đến 8 trăm năm. Vì ở đây khí hậu chỉ ở mức 15° đến 25° là cùng.

Vùng trồng ô liu thích hợp nhất và có thể đạt đến một kết quả khả quan cho các mùa trái là vùng khí hậu êm dịu, đất mềm, không ẩm ướt. Những nơi có khí hậu nóng quá hay lạnh quá hoặc những vùng dại gió, có gió bể thổi hơi mặn vào đều không thích hợp cho loại cây này. Ngoài ra, ô liu cũng cần được săn sóc kỹ càng, trung bình mỗi năm bón phân 1 lần và phải trừ tuyệt tất cả những cây chùm gửi sống bám trên thân cây ô liu. Trồng ô liu chừng 8 năm thì có trái. Trong vòng 30 năm đầu, cây ô liu có trái rất sai, sau đó giảm dần dần cho tới khi cây già cỗi.

Trái ô liu dùng để ép dầu khi còn xanh. Đây là một loại trái cây có nhiều dầu nhất trong tất cả các loại trái có dầu như thầu dầu, mè, đậu phọng v.v... Phương pháp ép dầu thì đại loại xưa cũng như nay không mấy thay đổi, chỉ có dụng cụ là được tân trang bằng máy móc để thay thế nhân công và gia súc.

Sau khi trái ô liu đã được rửa sạch và lau chùi khô ráo, người ta để nguyên hột, đập dập cho vào túi vải hay máy dùng một sức nặng để ép. Nước chảy ra là dầu.

Sau khi ép, dầu chưa dùng được, cần được dự trữ tại một nơi tháng khí, có nhiều ánh sáng với một nhiệt độ trung bình từ 16-18° trong vòng 1 tuần lễ. Khi thấy dầu trong và có màu vàng trắng, đưa ra lọc lại một lần nữa cho thật tinh khiết, lúc đó mới đem ra dùng. Ngoài công dụng rất hữu ích là làm thực phẩm cho người, dầu ô liu còn được dùng trong kỹ nghệ, đều chế savon, mỡ hóa học, thắp đèn v.v...

(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 61, ra ngày 22-10-1972)


Thứ Tư, 15 tháng 10, 2025

DIỀU CỦA BÉ - Cỏ Non

 
 
Nắng vàng thơ thẩn trên cao
Mây xanh e ấp nấp vào hàng cây

Diều cao bé thấy ngất ngây
Nó lên, lên mãi rồi bay lượn vòng

Bé thầm cầu khấn nguyện mong
Gió đừng thổi mạnh để xong đời diều

Mùa hè gió thổi hiu hiu
Bỗng đâu cơn gió thật nhiều lướt qua

Diều cao, chợt thấp la đà
Ngọn thông cao vút chú ta nằm lì

Bé ngồi, nước mắt tỉ ti
Than rằng, bác gió tới chi bé buồn.

                                        CỎ NON (Đà Nẵng)
 
 (Trích tuần báo Thiếu Nhi số 110, ra ngày 7-10-1973)



Thứ Hai, 13 tháng 10, 2025

MÓNG TAY - Trang Uyên Oanh

  Bé kiễng chân cho thật cao, nắm chặt xích đu, đẩy mạnh rồi co chân lên để xích đu "tòn ten" thật lâu. Gió chiều đưa đẩy đám lá xanh um, vài cánh hoa giấy rụng ghim vào tóc bé, hương tigôn thoang thoảng. Ngồi trên xích đu, bé đưa tay vuốt mái tóc ngang vai và nhặt cánh hoa ra khỏi tóc. Tiếng chị Nguyệt vang vang gọi bé:

- Bé ơi vào đây chị bảo.

Bé làm bộ ngồi im không trả lời vì bé biết rồi, chị hay gọi bé để sai đi mua xí muội cho chị. Bé khác chị, bé ghét xí muội kinh khủng. Chị cũng khôn ghê, lợi dụng bé hết cỡ mà hổng cho bé gì hà, của đáng tội, mỗi lần mua về bé cũng được tí tẹo nhưng bé hổng thèm ăn đâu vì bé vẫn ghét mà lỵ. Mỗi sáng má cho bé hai đồng đi học, đến trường bé ghiền kem liền, bé thích mút kem ghê cơ, chả thế mà cái răng cửa biến đâu mất, tụi bạn cứ trêu ghẹo bé là "hang dế". Bé tức tụi bạn ghê, nhưng chỉ biết lấy tay bịt chặt miệng thôi hà. Tội nghiệp bé quá ha. Tiếng chị gọi nữa, làm bé hoảng hốt thốt ngay lên. Thế là bé bắt buộc phải "trình diện" chị rồi, hông có chị lại trách bé không vâng lời, từ nay chị hổng thèm thắt bính cho bé nữa.

Bé nhẹ nhàng lên lầu bước vào phòng chị:

- Dạ chị bảo gì em đấy?

- Này bé xuống tủ sách của anh Ánh lấy cho chị cái cắt móng tay đi.

Bây giờ bé mới thoát khỏi mua giùm chị xí muội, bé mỉm cười nghe lời chị kêu bé lại:

- Bé ra đây chị cắt móng tay cho, ai lại để dài thế kia tụi bạn nó lại trêu "móng tay mèo" thì eo ơi...

- Bé đâu có cào tụi nó mà tụi nó trêu được.

- Thì tụi nó thấy dài trêu chứ cào tụi nó chả uýnh cho ấy chứ.

- Thôi bé hổng cắt đâu, bé để dài như chị cơ, rồi bé lấy "thuốc đỏ" đánh cho đẹp.

Chị giương mắt nhìn bé thật lâu:

- Hổng được, bé còn nhỏ phải cắt ngắn hông thì má rầy, đi học cô giáo đánh.

- Cô giáo bé hiền mà, đâu có đánh.

- Thôi vào đây chị cắt cho rồi mai chị thắt bính đẹp để khoe tụi nó nha. Chóng ngoan nào bé chị yêu.

Tiếng chân má lẹp xẹp lên lầu, bé cầu mong má gọi chị Nguyệt xuống nấu cơm, để chị khỏi cắt móng tay quý của bé. Nhưng chờ má mãi, tim bé đập dồn dập mà má vẫn chưa nói gì chị. Má nhìn bé làm bé thêm hồi hộp. Chị Nguyệt cười méc má:

- Má ơi móng tay bé dài con biểu bé cắt bé không chịu còn đòi để dài đánh son cơ.

Bé e thẹn làm sao, bé đâu có bảo đánh son, bé "bôi thuốc đỏ" cho đẹp mà. Má tiếp lời chị:

- Son phấn gì cắt cụt đi cho sạch.

Cô thế rồi, bé dậm chân làm nũng:

- Hông con hổng thèm nghịch đất nữa bé lớn rồi chớ bộ "con nít" lắm sao?

Má và chị Nguyệt cười làm bé hồng đôi má. Bỗng có tiếng máy xe làm bé nhận ra anh Ánh về. Bé yên chí trong lòng, bây giờ bé có thêm anh, anh bé cưng bé lắm, hổng sợ chị Nguyệt làm tàng nữa rồi:

- Anh ơi nè, móng tay bé đẹp thế nầy mà chị cứ bắt bé cắt đi, bé tiếc ghê cơ, anh ở bên bé để chị khỏi cắt bé nhá!

Anh mỉm cười, bé cũng cười theo để lấy lòng.

- Ừ, móng tay bé đẹp vậy mà cắt, uổng lắm, đâu được bé nhỉ.

Bé thấy vui vui, nhẹ nhàng gật đầu.
 
- Bé ngoan nào, đưa chị cắt móng tay cho xinh.
 
Bé phụng phịu, bỗng anh lên tiếng:
 
- Không bé không nhờ chị cắt đâu, bé để dành cho dài rồi đánh son hồng cho đẹp mà.

Bé vội vàng "cải chánh":

- Bé thoa "thuốc đỏ" cơ anh ơi!

Anh bật cười, bé thẹn chạy vào lòng anh "bắt đền", chị Nguyệt cũng đang cười mỉa mai ở trong phòng.

*

Bé bừng tỉnh dậy khi ánh mặt trời le lói vào phòng cười với bé. Ồ lạ chưa ai cắt móng tay đẹp của bé rồi, bé tức quá gục đầu trên gối nức nở khóc. Thôi bao nhiêu ngày gây dựng cũng đành hoài công. Bé giận lắm rồi hổng muốn đi học nữa. Bé hét thật to để má vẫn mặc, tiếng xạc xảo trên lá khô bé biết má đang quét sân. Bây giờ anh chị bé đi học rồi, ba bé cũng đi làm từ sớm, còn mỗi má ở nhà mà hổng dỗ bé làm bé tủi thân ghê. Cơn tức giận hoành hành bé không chịu được, bé thút thít khóc chạy xuống ôm chầm lấy má dậm chân hờn dỗi:

- Má ơi, ai cắt cụt móng tay dài của bé rồi! hu... hu...

Má làm bộ ngạc nhiên:

- Trời ơi! Ai mà cắt cụt móng tay công chúa của má rồi!?

Bé bắt đầu nghi cho chị Nguyệt, chỉ có chị thôi, bé ghét ghê:

- Chị Nguyệt cắt móng tay con hở má?

- Không đâu, chắc chuột chí nó cắn tay bé đó.

Eo ơi bé sợ chuột chí ghê cơ, bé hổng tức chị nữa, bé chỉ ghét con chuột chí thôi à, dám gặm tay bé. Bé rùng mình sợ hãi hét lên. Má đặt chổi xuống ẵm bé vào lòng hôn âu yếm vào đôi má bầu bĩnh. Bé nghe lòng ấm áp và mỉm cười với má. Đàn chim líu lo trên cây làm bé quên mất câu chuyện buồn.


TRANG UYÊN OANH      
(Chim Trời Nam)          

(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 115, ra ngày 1-10-1969)


Chủ Nhật, 12 tháng 10, 2025

BÔNG PHẤN- Thông Thiên

 
 
Sân nhà chị hiu hiu cơn gió lạ
Lay những cành bông phấn nhỏ mong manh
Như bé thơ rồi sẽ lớn hiền lành
Trong bóng mát vòng tay ba che chở

Chiều trước hiên nhìn những bông phấn đỏ
Bên hoa vàng đôi bướm trắng làm duyên
Xếp cánh non như lạc giữa mơ tiên
Có đũa phép xây lên nhiều tháp trắng

Sân nhà chị lung linh hoài bóng nắng
Những cánh hoa vẫn hé nở hồn nhiên
Và lũ ong vẫn ru rủ làm duyên
Như đã đến một ngày mùa xuân mới.

                                              THÔNG THIÊN

(Trích tuần báo Thiếu Thi số 131, ra ngày 15-10-1974)




Thứ Sáu, 10 tháng 10, 2025

EM TÔI - Cỏ Non

  
  
Em tôi có cặp mắt nai
Miệng em xinh xắn, má hai đồng tiền

Me khen em bé có duyên
Xin em giữ mãi thần tiên tuổi đời

Niềm vui ban phát nơi nơi
Miệng son em bé, thốt lời mến yêu

Me thương, ba cũng nâng niu
Em tôi thức dậy, khi chiều vừa lên.

                                CỎ NON (Đà Nẵng)

Trích tuần báo Thiếu Nhi số 111, ra ngày 12-10-1973)