Thầy giáo ngưng giảng, đưa mắt nhìn xuống phía cuối lớp, hỏi to:
- Trò Tâm, trò hãy cho Thấy biết cảm tưởng của trò về bài học hôm nay.
Tâm rụt rè đứng lên, ấp úng:
- Thưa Thầy, bài học hôm nay dạy ta phải yêu tất cả mọi người, kể cả kẻ thù, em thấy... em thấy đung đúng, nhưng...
Tâm đưa mắt về phía Học người mà Tâm rất ghét vì luôn luôn hơn điểm Tâm – gằn giọng:
- Em thấy yêu kẻ thù là một điều rồ dại!
Cả
lớp ồ lên ngạc nhiên trước lời nói mạnh bạo ấy... Thường thì Tâm rất
nhát, trước mặt Thầy nó không bao giờ dám phát biểu một điều gì có tính
cách phản đối, vậy mà hôm nay khi Thầy vừa giảng xong bài đức dục, nó
lại cho biết cảm tưởng của mình bằng một câu : "yêu kẻ thù là điều rồ
dại!"
Thầy mỉm cười điềm nhiên trước lời nói đó, ra hiệu cho Tâm ngồi xuống. Thầy ung dung trở về bàn, giọng Thầy trầm xuống:
- Các em ngồi yên nghe Thầy kể một câu chuyện...
*
Lễ
cho tay vào túi quần, nghênh ngang đi trước cổng trường. Đã 11 giờ kém
10, chuông trường sắp reo. Chốc nữa nó sẽ giáp mặt với địch thủ, đó là
thằng Hậu. Hậu là học trò gương mẫu, bởi sự gương mẫu đó của nó đã làm
cho Lễ bực tức.
Mỗi
lần Lễ "cúp cua", chính Hậu về báo lại cho ba Lễ biết, những lần đó nó
bị đòn nên thân. Vậy mà nó vẫn không chừa, hạnh kiểm đã xấu, học hành
chẳng ra gì, lại còn tập hút thuốc, cả trường không ai hay biết điều đó,
kể cả gia đình nó. Một hôm –
như thường lệ trong giờ chơi, nó lẻn vào cầu tiêu để bóc thuốc ra hút,
vô tình Hậu cũng có mặt ở đó nên khám phá được, nó khuyên can Lễ rất
nhiều, đem những lời chân thành của một người bạn lo cho bạn để mong cải
hóa được phần nào thói xấu của Lễ, nhưng ngược lại, Lễ hăm đánh Hậu mẻ
răng nếu Hậu còn lên mặt dạy đời với nó hoặc mét lại ba nó. Nhưng chuyện
bí mật cũng có ngày bật mí. Một hôm, vì giận Lễ không làm toán, Thầy
quẳng cặp nó ra xa, bao thuốc lá rơi lăn lóc trên nền gạch, Thầy tiến
đến nhặt cặp lên xem xét thì trời ơi, cặp thằng lễ chỉ chứa toàn tiểu
thuyết ba xu. Cái giận bốc lên phừng phừng, Thầy nọc thằng Lễ ra đánh.
Đánh xong nét mặt thầy dịu lại, buồn hẳn đi, không nói không rằng, Thầy
trở về chỗ ngồi thừ người ra. Thầy đánh thế mà thương học trò lắm. Thầy
biết đó không phải là lỗi ở nó hoàn toàn mà do người lớn đã thả lỏng cho
nó tự do chơi đùa phóng túng, bắt chước bạn bè. Phần Lễ, sau trận đòn
nhừ tử ấy trước mặt đám bạn, nó vừa xấu hổ vừa tức giận, định bụng có
dịp sẽ "trả thù" "ổng" cái chơi! Khi về bàn, ngang qua chỗ Hậu ngồi, bắt
gặp ánh mắt "thương hại" lẫn "đắc thắng" của thằng trưởng lớp, máu nóng
trong người Lễ bỗng sục sôi lên, nó quặm mặt lại. "Tao chưa chịu thua
mày đâu, Hậu ạ!", nó lẩm bẩm hoài câu nói ấy, ý nghĩ trả thù lớn lên
trong lòng.
Hôm
nay Lễ trốn học không phải để đi chơi mà là đợi thằng Hậu ra để "trả
thù". Chỉ còn năm phút nữa chuông sẽ đổ, học sinh sẽ ùa ra, thằng Hậu sẽ
về sau chót ở ngõ này vì bận đem sổ lên văn phòng. "Ta chưa chịu thua
mi đâu, đừng tưởng thế là đắc thắng!".
Một
loạt chuông reng liên hồi, học sinh ùa ra như đàn ong vỡ tổ. Thằng Lễ
cho tay vào túi quần lăm le chờ đợi. Một lát sau, ở cửa hông, thằng Hậu
bước ra. Thấy Lễ, nó mừng rỡ chạy đến:
- Kìa Lễ, Thầy có phát bài cho anh đây, hôm nay có bài kiểm, sao anh không đi học?
Lễ gằn giọng:
- Tao cho mày một bài học đây!
Vừa nói nó vừa móc trong túi quần ra một con dao nhỏ. Ánh dao sáng hoắc làm Hậu sợ hãi, nó thụt lùi, run giọng:
- Ô, anh làm gì thế? Đừng, tôi không thích thế!
- Mày không thích cũng phải chịu. Sao mày lại a tòng với thầy Ngọc khi thầy đánh tao chớ?
- Tôi đâu... tôi...
Hậu
ngó quanh tìm đường thoát thân, nhưng đã trễ "phập", lưỡi dao đã cắm
vào bắp tay trái, nó rú lên đau đớn, ngã quỵ xuống đất, máu trào ra linh
láng... Trước cảnh tượng ấy, thằng Lễ sợ xanh máu mặt, chân tay bủn
rủn, đầu óc choáng váng, nó không ngờ mình dám giết người. Trời ơi! Nó
hét lên kinh hoàng và đâm đầu chạy trốn...
*
Thầy ngưng kể nhìn ra khung cửa sổ, nét mặt hơi nhíu lại, đôi mắt xa xôi. Học trò nhốn nháo:
- Trời, thế thằng Hậu có chết không thầy?
- Thằng Lễ có bị tù không? Kể tiếp đi Thầy!
Thầy mỉm cười:
- Nếu Hậu chết đã không có chuyện mà Lễ cũng... mà thôi, để Thầy kể tiếp...
*
Sợ
quá thằng Lễ không dám về nhà, trong khi đó, cảnh sát và ba má nó đi
tìm khắp nơi. Cũng may, vết thương ở tay Hậu không đến đỗi nào, hiện nó
đang nằm trong bịnh viện.
Hai
ngày liền nhịn ăn, Lễ đói và mệt lả, cảnh sát bắt gặp nó ngủ ở xó chợ
Cầu ông lãnh, chân tay co quắp thật thảm thương. Gặp con trong hoàn cảnh
như thế, ba má Lễ đớn đau như đứt từng đoạn ruột, ông bà bằng lòng thứ
tha tất cả cho Lễ nếu nó hối vải thực sự. Đang lo sợ mà được gặp ba má,
thằng Lễ mừng khôn xiết, nó vừa khóc vừa lạy ba má, hứa sẽ không bao giờ
dám tái phạm tội lỗi. Thằng Lễ đã hối hận thật sự, nó chỉ hành động
trong phút tức giận không suy nghĩ và tội lỗi đó chỉ là sự nông nổi bất
thường của tuổi trẻ. Nhờ sự can thiệp của ba má Hậu mà Lễ được thả yên.
Ba má Lễ đang phân vân không biết kiếm đâu ra tiền để trả tiền thuốc cho
Hậu thì may thay, hiểu rõ hoàn cảnh ấy ba má thằng Hậu nhận trả tiền
thuốc ở nhà thương va không làm khó dễ gì gia đình Lễ cả. Trước tấm lòng
cao đẹp của ba má "kẻ thù", thằng Lễ oa khóc chẳng nói nên lời.
Hôm
sau, Lễ vào nhà thương thăm Hậu. Nhìn bạn nằm trên giường với cánh tay
băng trắng, Lễ xúc động chảy nước mắt. Trong khi nó nghẹn ngào chưa nói
được lời nào thì Hậu mỉm cười thốt:
- Anh Lễ, mấy hôm nay tôi lo cho anh quá, sáng này hay tin hai bác kiếm được anh, tôi mừng vô cùng.
Lễ run giọng:
- Anh... anh không giận tôi sao?
Hậu lắc đầu. Lễ lại hỏi:
- Anh không thù ghét tôi sao? Chính tôi, tôi...
-
Xin anh đừng nhắc lại chuyện cũ. Mình là bạn thì oán ghét nhau làm gì?
Cũng tại tôi một phần nên anh mới thế, thôi bỏ qua đi, tôi mong anh chăm
chỉ học hành, sửa đổi tính tình cho hai bác vui lòng, hai bác thương
anh lắm đó!
Lễ lặng người đi vì câu nói ấy, nó còn biết nói sao để cảm ơn tấm lòng cao thượng của Hậu? Trong khi đó, giọng hậu vẫn đều đều:
-
Tôi vẫn hằng mong anh xem tôi như bạn thân. Thầy đã không dạy chúng ta
là phải thương yêu nhau, cởi bỏ hết mọi oán thù vì cùng là anh em trong
gia đình nhân loại hay sao? Thôi, chuyện gì qua rồi cho nó qua luôn, Lễ
nhé! Có thế Chúa mới ngự trị lòng ta chứ!
-
Cám ơn anh, tôi... nhưng tôi vẫn bứt rứt, xấu hổ quá, tôi không xứng
đáng là bạn anh. Anh Hậu, Chúa sẽ ngự ở lòng anh, còn tôi...
Nước mắt rơi nhòe cả áo, Lễ quay mặt đi. Trong khi đó, nụ cười tươi tắn nở trên môi Hậu...
- Ồ, một người bạn tốt!
- Khó kiếm được ở trên đời Thầy nhỉ!
Tiếng học trò vang lên. Thầy mỉm cười và hỏi:
- Các em có biết Thầy vừa kể gì không?
Học sinh hơi ngạc nhiên trước câu hỏi "ngớ ngẩn" ấy, nhưng Thầy đã nói:
- Các em không nhận ra Lễ trong truyện là thầy Đinh Tiến Lễ của các em đây sao? Quãng đời thơ ấu của Thầy đấy các em ạ!
Hằng trăm con mắt mở to đổ dồn vào thầy, thầy vẫn thản nhiên tiếp:
- Anh Hậu giờ là giáo sư đại học. Anh vừa đỗ cử nhân khoa học vừa đỗ cử nhân luật...
- Trời ơi giỏi quá Thầy nhỉ! Mà sao Thầy lại là...
Nụ cười Thầy bao dung hơn lúc nào:
-
Các em bây giờ còn nhỏ dễ bị nhiễm tính xấu. Nhưng nếu các em biết giữ
mình như Thầy Hậu hoặc biết sửa đổi như Thầy ngày xưa thì sau này các em
sẽ không ân hận. À Tâm, con thấy thế nào?
Tâm đứng lên, run giọng:
- Con... con thương Thầy, thương thầy Hậu và thương cả "kẻ thù" của con nữa, Thầy ạ!
NGỌC HỒNG ĐIỆP
(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 189, ra ngày 15-11-1972)
