Thu
có nhận xét buồn cười này, là : hễ tuổi tác tăng lên thì sự vui chơi của Thu bị
giảm xuống đều đều, tuần tự.
Nom
bề ngoài mẹ cũng chẳng có vẻ là một bà già xưa chi lắm, ấy thế mà mẹ lại cổ hơn
lọ cổ, có kỳ không? Trong khi ba Thu nhìn Thu đi đứng, nói năng bằng đôi mắt
bao dung, thích thú thì mẹ trái lại, trong âu yếm có nhiều nghiêm nghị chen
vào. Mẹ thường lập lại một câu:
-
Con gái lớn phải tập tành để sau này…
Chẳng
biết “sau này” làm gì mẹ không bao giờ nói rõ, nhưng mà những công việc Thu
phải tập tành thì thật rõ ràng và nhiều không kể xiết. Ba có vẻ sốt ruột thấy
con gái phải làm việc nhiều, nên nói:
-
Úi chào! Mẹ mày vẽ chuyện. Miễn con học giỏi là được rồi. Đời bây giờ văn minh,
máy móc sản xuất hàng loạt, cần gì ra phố, tội gì mỗi mỗi phải cặm cụi làm hoài
cho mệt chứ?
Có
khi ba phàn nàn vì nỗi mẹ không cho Thu thong thả vui chơi, đã lâu rồi Thu
không được đi với ba và các em ra phố ăn kem nữa. Trong lúc cả bọn lăng xăng
mang giày thay áo thì mẹ từ chối lời mời của ba và… từ chối thay Thu luôn:
-
Thôi, anh đi với tụi nhỏ, mẹ con tôi ở nhà… còn khối công việc ra…
-
Ơ hay! (ba phản đối liền) Mợ từ chối thì tôi còn nghe được, sao mợ lại làm phát
ngôn viên thay con Thu, mợ biết nó muốn đi hay ở nhà mà mợ…
-
Con gái lớn rồi… để nó ở nhà tập tành công việc, rong rong ngoài phố làm gì?
Ấy
thế là sau cùng tuy mẹ nhượng bộ ba, Thu không còn thích đi nữa. Thu không muốn
bị mang tiếng là “con gái lớn rồi mà cứ ưa rong rong ngoài phố” mặc dù Thu quả
có buồn. Bây giờ phải xử sự ra người lớn cho xứng đáng với lòng tin của mẹ.
Thế
nhưng mà Thu không khỏi ưng ức trong lòng khi thấy thằng Hà – kém Thu có một
tuổi – mà vẫn chưa chịu trách nhiệm gì trong nhà cả. Thậm chí áo nó đứt cái
cúc, bung cái khuy, hay là vướng cái đinh lủng đi một lỗ nó cũng réo : “Chị
Thu… chị Thu!” Cho đến cái máy may nó cũng không biết sử dụng cách nào kia,
trời ạ! Ấy thế mà mồm thì luôn thao thao bất tuyệt về Vệ tinh, Hỏa tiễn, phi
đạn, không gian, nghĩ có buồn cười không? Nó thuộc lầu mấy phi công đi trên phi
thuyền tên gì, vòng quanh quĩ đạo mấy vòng, bao nhiêu giờ, máy móc trục trặc ra
sao, họ ăn uống cách nào, ra ngoài không gian mấy phút… nó có vẻ kiêu hãnh về
những điều nó biết và thỉnh thoảng còn dám trêu tức Thu rằng:
-
Mấy người con gái chẳng biết gì hết, “quê” quá đi thôi!
A!
Thằng này bắt chước nói tiếng lóng, phải dọa nó mới được. Thu nghĩ vậy nên nói
liền:
-
Hà, liệu hồn, tao mách mẹ bây giờ.
-
Sức mấy mà mách mẹ? Cái gì cũng dọa người ta! Chị quê lắm, không “chì”.
Hừ!
Nghe thật ngứa cả tai : “quê”, “sức mấy”, “chì” toàn là những tiếng… vậy mà khi
mẹ nghe được, nó bị la thì ít còn Thu thì bị rầy nhiều, về cái tội “mày tao”
với nó. Chết chửa! Từ bấy giờ Thu mới để ý đến cách xưng hô giữa hai chị em. Số
là Thu với Hà cứ gọi tên nhau mà thôi. Bởi vì nó to xác hơn Thu cho nên không
chịu làm em. Năm ngoái bị ba lên tiếng rầy một trận kịch liệt, nó mới chịu
xuống nước gọi Thu bằng tiếng “chị”. Thoạt tiên, Thu mát ruột lắm, nhưng bây
giờ thì quen rồi, nghe cũng chẳng thú vị chi. Trong lúc đó Thu cứ tiếp tục mày
tao với em không ngượng miệng. Mẹ có hơi phật ý song ba thì nói:
-
Mặc chúng, như thế mới thân tình. Trịnh trọng như người lớn, chúng sớm già đi,
ích gì, mợ chớ bắt bẻ con cho lắm.
Mẹ
ghét nói những tiếng lóng, nhưng mà mẹ lại tỏ vẻ khoan thứ những tiếng trên, vì
mẹ nói nó không “quá” như vài tiếng khác. Vì lẽ đó, khi rầy Hà mẹ lôi chuyện
Thu không “chị em” với Hà rầy luôn:
-
Con gái lớn rồi (luôn luôn mẹ mở đầu bằng bốn tiếng đó) nói năng nên lựa lời,
mày tao như vậy khó nghe mà em nó cũng lờn, không nể sợ con. Con phải làm sao
để khi nào mẹ vắng nhà, con có thể thay mẹ điều khiển…
Điều
khiển? Ui chao! Mới nghe Thu mới thích thú làm sao! Nhưng hai tiếng đó là viên
thuốc đắng bọc đường, lớp áo ngòn ngọt đó lại mỏng quá, mà viên thuốc thì to,
khó nuốt, cho nên khi bỏ vào miệng, chiêu ngụm nước chưa trôi qua cổ nó đã bài
chất đắng ra…
Thu
đã nếm hương vị “điều khiển” rồi, trời ạ! Nhắc lại còn thấy sợ:
Bữa
đó mẹ có việc về quê mất năm hôm. Thu phải làm một trăm linh tám việc. Vậy mà
còn có cả việc phải cuốn màn, xếp chăn cho Hà, việc canh chừng kẻo lũ nhóc con
nhảy lên giường nệm của ba in từng dấu bàn chân lên nệm như in lên mặt cát, lựa
chọn thực đơn, may thêm cho ba một cái túi áo ngủ (có mẹ ở nhà không đòi may
liền, để mẹ đi rồi đòi may thêm vô sau khi mặc mấy lần rồi), cắt tóc cho em Bé
nữa… Nhưng nói cho công bình, những việc đó Thu cũng làm được và không kêu ca
chi, vì Thu quen việc rồi, Thu chỉ tức thằng Hà : Thu phải quay như một cái vụ
vì công việc mình trước khi đi học và sau khi đi học về mà còn phải làm việc
của nó nữa, trong lúc đó nó nằm ềnh ra giường đọc trinh thám! Bây giờ nó hết mê
kiếm hiệp rồi, nó không có tranh tờ Tuổi Hoa với Thu nữa, nó không vồ như mèo
vồ chuột nhắt mỗi khi thấy người đưa báo mang đến như năm ngoái nữa. Nó xoay
qua đọc Z 12, X 07 chi đó. Nó nói bằng giọng kênh kiệu mỗi khi Thu đá động đến
chuyện nó mê đọc đó:
-
Trời ơi! Tổng thống Kennedy còn mê nữa là…
-
Tổng thống Kennedy mê thì mặc ông ấy chứ, tao không bao giờ thèm mê một cuốn
sách vì thấy, nghe một người có tên tuổi mê rồi bắt chước… người ta khác loài
khỉ ở chỗ đó, biết không?
-
À! Chị mắng em khỉ phải không? Chị cứ mày tao với em phải không? Được rồi, mẹ
về sẽ biết!
-
Như vậy là không “chì”! Mày có giỏi thì…
Thu
còn định lựa vài câu “đau đau” tặng nó, nhưng nó đã quay vào phía trong, mê mải
đọc. Thu biết rằng có nói gì nó cũng không nghe nữa, nên thôi.
Một
lần, Thu vá xong cái áo cho nó, kêu hời kêu hỡi chẳng nghe nó lên tiếng, đến
chừng Thu sấp ngửa chạy xuống thì bắt gặp nó đang “nghiền” cuốn Tuổi Hoa. Thu
nhớ có lần nó thấy Thu đọc, bĩu môi chê:
-
Ối! Lớn rồi mà mê thứ sách dành cho con nít hoài.
Nên
Thu trả đũa ngay vào dịp này:
-
Hà! Tao thấy mày nói Tuổi Hoa là của con nít mà, sao còn đọc?
-
Thì con nít chớ sao, mà vì không có gì, đọc đỡ cũng được chớ chị cấm nữa sao?
Nó
lập lại hai tiếng “con nít” một cách tự nhiên như nó đã là người lớn vậy.
Thu
càng thêm ghét, Thu nói, dằn từng tiếng:
-
Này, không có chuyện đọc đỡ, nghe chưa! Từ nay mày phải lo vá áo, kết nút, sửa
khuy lại mà mặc, đứng hòng ngồi đó mà sai tao, tao không làm cho đâu.
-
Hơ, chị nói gì lạ vậy? Chị em mà nhờ chút cũng không được sao?
-
Chị em thì chị em, mà mày lớn rồi, phải lo thân, tao còn lo cho tụi nhỏ nữa,
tao không ngu dại gì mà làm công chuyện cho mày để mày Z 13 với X 24, hiểu
chưa?
Hà
nhăn nhó:
-
Sao chị không tử tế với em một chút? Chị cứ mày tao như vậy, không sợ mẹ la
sao? Mẹ nói con gái phải dịu dàng, mà chị không khi nào dịu dàng với em hết.
Quả
thật Thu cũng tự ngượng với mình về thái độ đó, cô sửa chưa được, nhưng nghe Hà
chỉ trích Thu lại bất bình:
-
À! Mày dạy tao phỏng? Mày lớn hơn tao phỏng? Lên mặt… cái gì cũng “chị Thu, chị
Thu” mà…
Hà
đổ quạu lên:
-
Còn chị, chị không khi nào nhờ em, sai em hết hay sao mà kể?
-
Tao không bao giờ thèm nhờ mày…
-
Chắc không? Vậy chớ bữa chị làm bánh thiếu đường ai đi mua giùm chị đó?
-
Rồi mày có ăn bánh không?
-
Chớ chị làm để chi?
-
Vậy thì đừng kể công đi mua đường.
-
Không phải em kể, nhưng vì chị cứ nhớ những gì chị làm cho em mà không nhớ cái
gì em làm giúp chị…
-
Giúp cóc khô!
-
Sao không giúp, vì chuyện thiếu đường là chuyện của chị mà. Mẹ nói mỗi lần sắp
làm gì, chị phải chuẩn bị đủ thứ nhưng chị thì luôn luôn quên trước, quên sau,
phải kêu em. Đồng hồ chị hư ai đi sửa? Em! Mấy hôm chị đau ai đi xin phép? Em!
Chị viết thư mà quên mua tem? Lại em đi mua giúp. Đi bỏ thư? Lại cũng em!
Thu
chống chế:
-
Như vậy càng có dịp xách xe chạy rông ngoài phố, không sướng sao?
-
Trời ơi! Rông gì đâu? Nếu chị nói vậy, từ nay em sẽ không xách xe rông giùm
chị, để chị rông cho sướng, nghe không? Em sẽ…
Thu
hơi chột dạ, mắng át em:
- Hỗn
lần đi!
-
Ỷ lớn…
*
Khi
mẹ về, chuyện đến tai mẹ, mẹ liền gọi cả hai lại, lần này mẹ nhẹ nhàng khuyên
hai chị em nên hòa thuận nhau, thương nhau hơn và mẹ viện đến “năm mới” mà
rằng:
-
Thu sắp lên 16 rồi đó. Ngày xưa vào tuổi con, người ta đã có gia đình rồi. Các
con bây giờ ngần ấy tuổi mà hơn thua nhau từng chút, không sợ người ta cười
cho.
Lập
tức, Thu mang chuyện đọc trinh thám ra kể ráo và thêm:
-
Sao mẹ cứ bắt con trách nhiệm đủ chuyện mà không bảo nó trách nhiệm chuyện gì
hết? Ngay chuyện nó, nó cũng buông xuôi… Mẹ coi, áo nó thay nó không bỏ ngâm
ngoài thau nữa chớ đừng nói đến chuyện giặt. Nó cứ bắt con xếp dọn trong ngăn
tủ của nó hoài. Đó mẹ coi nó lớn đại rồi chớ nhỏ nhít gì, con hơn nó một tuổi
mà con…
-
Ừ nhỉ?
-
Mẹ cấm con đọc đủ thứ, còn nó thì cái gì cũng đọc…
-
Trời ơi! Người ta đọc trinh thám mà cũng kể, trinh thám làm người ta mở trí ra,
chớ có hại chi đâu? Chính ba còn… mê trinh thám nữa là…
-
Hà, đừng ngắt lời chị con, để mẹ nghe coi… con xưng hô người ta với ai vậy?
Thu
được thể, tiếp liền:
-
Cái khăn lau mặt mà cũng để cho “chị Thu giặt”, lấy chút thuốc đánh răng cũng
làm vương vãi ra cùng sàn, thuốc đánh răng thì đắt, mẹ cứ la con để cho tụi nhỏ
phá, thật ra đâu có đứa nào phá, thằng Hà đó mẹ ơi!
Hà
“xùy” một tiếng:
-
Tụi nó làm đổ chị không thấy làm sao biết? Chỉ có tài bắt ne bắt nét em…
-
Sao không? Tụi nó có lấy thuốc đâu, chỉ mình chị lấy cho tụi nó thôi… làm sao
chị…
Thu
bỗng dừng bặt : nhận ra mình đã bỏ thói quen “mày tao”, nên đâm lúng túng. Còn
Hà, toan mách mẹ về tội chị Thu mày tao với mình nhưng đành im, vì trước mặt mẹ
chị vừa “chị em”, như vậy tỏ ra chị phục thiện rồi, nhắc đến làm chi!
-
Con nói đúng, em con lớn rồi, phải tập làm việc cho quen. Mẹ vừa nghe dì Minh
kể chuyện rằng những nam học sinh nước ngoài giỏi lắm, cái gì cũng biết. Mùa
hè, chúng tự làm việc kiếm tiền để đi nghỉ hè, chúng tự lập rất sớm, không phải
mỗi chút mỗi mẹ cha, anh chị.
Hà
xịu mặt xuống trong khi Thu được thể giọng cao lên:
- Chắc
là không có cậu nào dậy để mùng màn bừa bãi chờ chị nó, phải không, thưa mẹ?
-
Nhất định như vậy rồi, (với Hà) từ nay mẹ muốn con nên tự lo lấy những việc lặt
vặt của mình, đừng ỷ vào chị Thu, chị còn bận nhiều việc khác, con nghe chưa?
Hà
cúi đầu xuống, giọng hơi phụng phịu một chút (một chút thôi, nhưng cũng đủ cho
mẹ và Thu nhận thấy) trong một tiếng “dạ” có nghĩa trái lại. Đợi Hà đi khuất,
mẹ mới xoay qua phía Thu, cười khúc khích:
-
Lúc nãy con nói có cái sai nhưng mà trước mặt em con mẹ không nói…
Đến
lượt Thu muốn phụng phịu, mẹ lại cười:
- Bởi
vì bên xứ họ không có muỗi, nên mấy người chị không phải xếp dọn mùng…
Thu
bật cười theo mẹ, vui vẻ.
Thấm
thoát mà Noel qua, tết đến. Người ta nói “tết đến bên lưng, con trẻ thì mừng,
cha mẹ thì lo” nhưng theo lời mẹ, Thu không còn là con trẻ nữa, nên Thu không
có quyền vô tư như tụi nó. Thu bắt đầu phải “lo” phụ với mẹ : lo làm bánh mứt,
lo may áo quần, lo làm dưa món, dự bị những thức ăn trong ngày tết. Tháo các màn
cửa giặt giũ, cái nào cũ thì lo may cái mới thay vào. Đi học về là bù đầu bù
cổ. Ấy thế mà luôn luôn Hà vẫn cứ nhởn nhơ y như còn nhỏ lắm. Nào nó nhỏ nhít
gì? Nó chỉ thua Thu có một tuổi thôi mà! Cái thằng hư quá là hư : lỡ Thu bận
tay mẹ sai nó dội cho miếng nước rửa tay thì nó làm ướt luôn cả áo mẹ, múc một
ca nước trong hồ ra còn có nửa ca. Quạt lò than thì tro tung ngập đầu, vô đầy
soong nước đường. Vặn lò ga cho nhỏ ngọn thì làm tắt ngúm luôn. Bưng bát canh
từ bếp lên nhà đổ sóng sánh tràn ra đất. Xới cơm vãi trắng cả bàn. Hà chỉ có tài
nếm là nhất. Nhân bánh, miếng mứt, thịt bông, tôm chấy cái gì nó cũng sẵn sàng…
Thu
đôi khi khó chịu vì nó, nhưng nhiều bận lại kết luận : tụi con trai thế, không
nên để ý làm chi. Vả lại, theo mẹ thì con trai đàn ông vốn… thế. Bởi thế nên
mới có đàn bà để giúp đỡ, lo lắng cho họ.
“Đàn
bà là nàng tiên” Mẹ nói. Thu nhiều lần nghĩ : “thôi, con chẳng thiết làm tiên”.
Có
khi cáu vì nóng bực, Thu nói thành lời, nhưng mẹ vẫn kiên nhẫn dịu dàng phủ dụ
Thu, nào là phụ nữ vốn tìm thấy hạnh phúc, sung sướng trong sự săn sóc gia
đình, nào là mẹ thương con nên tập cho con quen gánh vác để sau này… nào phụ nữ
tìm thấy vui vẻ trong bổn phận, trong sự hy sinh…
Giọng
mẹ êm ái như lời ru, du Thu vào ý nghĩ đó hồi nào không biết, tuy trong thâm
tâm Thu muốn chống lại nhiều lần. Ba há không nói đó hay sao? Miễn học giỏi, cần gì thì ra hiệu…
Cho
đến chiều nay. Chiều ba mươi tết. Mọi việc đâu đó đã xong xuôi. Ba một hai rủ
mẹ đi phố một vòng. Lũ trẻ nhao nhao lên hưởng ứng. Mẹ nhìn Thu, do dự một lát,
giọng mẹ âu yếm:
-
Thôi, anh chở các con đi chơi, để tôi ở nhà. Cho Thu đi với.
-
Không! Mẹ đi với ba, với tụi nó, con trông nhà một hôm, mẹ cứ làm việc hoài.
Mai mốt con đi chơi bù, lo gì.
Ban
đầu, mẹ không bằng lòng, nhưng sau Thu nằn nì quá nên mẹ đành nghe theo.
Xe
ra khỏi ngõ, tiếng động cơ êm ái vang lại tai Thu, rồi xa dần. Thu quay vào
nhà, đóng cửa, lặng lẽ ngồi vào xa lông ngắm nghía quanh nhà.
Cảm
tưởng đầu tiên đến với Thu là sự im vắng đến nỗi Thu nghe gờn gợn sợ.
Chưa
bao giờ nhà vắng thế, lúc nào cũng có tiếng cười, tiếng khóc, tiếng cãi nhau
của các em hay tiếng trò chuyện của mẹ cha, hoặc tiếng Thu và Hà cãi nhau.
Chưa
bao giờ Thu yên tĩnh một mình để mà ngẫm nghĩ, suy xét.
Chiều
nay, căn nhà vắng bỗng làm Thu thấy rưng rưng trong lòng một tình cảm sâu xa,
thắm thiết : Thu được bao bọc trong những thứ đó, mà Thu không bao giờ nhận
thấy, nhìn ra?
Mọi
cái đều xếp đặt ngăn nắp gọn gàng ngày thường, nay càng được mẹ trang hoàng chu
đáo hơn cùng với sự hợp sức của Thu. Buổi chiều cuối năm, Thu như ngợp trong
niềm vui phơi phới vừa chớm nở, căn nhà như sáng lên, rộng ra nhờ sự khéo léo
của mẹ, và của mình nữa chứ! Thu nghĩ tiếp.
Những
nụ mai còn ngậm kín như đợi xuân sang mới mở miệng ra, chiếc lọ cao mầu gụ,
bóng như gương soi, ẩn hiện một đôi chim phượng đang vỗ cánh, trên vành lọ một
lằn vàng ánh viền quanh, miệng lọ nở ra như một chiếc loa kèn ; làm Thu liên
tưởng đến đôi bàn tay xinh đẹp của mẹ nâng cánh mai ban sáng.
Ba
đóa hồng thơm ngát trong một chiếc lọ nhỏ hơn, đứng lùi quá vào một góc làm góc
đó quang đãng hẳn lên, mấy ngọn liễu xung quanh càng làm cho những đóa hồng
tăng phần thanh tú. Chiếc hộp đựng hạt dưa mẹ mua bên Nhật, ngoài sơn hình một cô
bé mặc kimônô xanh mầu da trời, mặt tròn vành vạnh như mặt trăng, tóc đen
nhánh, mắt như hai hạt dưa cũng đen nhánh, lông mày như hai vành trăng lưỡi
liềm sát gần chân tóc, mũi như một dấu á (ă), miệng như một… à quên, như hai
điểm son, trông mới ngộ nghĩnh làm sao chứ.
Cốc,
tách, và mấy chai rượu mầu ngay ngắn, bóng lộn trong cái buýt phê đối diện với
xa lông. Trên tường, hai cuốn lịch mới như tranh nhau nói với Thu rằng “tôi đẹp
hơn anh bạn” làm Thu không biết khen cuốn nào.
Diêm,
thuốc trong một cái hộp bằng sơn mài như sẵn sàng mời khách. Cạnh đó, cái đựng
tàn thuốc cũng như vươn cái cổ cao lên, chờ đợi. Mấy hộp mứt có nhũ kim lóng
lánh bên trên nắp đậy kín mít như chưa muốn ai thấy tài của mẹ con Thu trước
ngày mồng một.
Gớm!
Cái gì cũng như đậm đà lên, thêm hương vị trong buổi chiều cuối năm này! Cái gì
cũng làm Thu lao đao, ngây ngất như vừa uống một cốc bia lạnh vào ngày sinh
nhật năm rồi! Thu thấy mình như được nhấc bổng lên bởi một bàn tay kỳ diệu. Cái
gì thế nhỉ? Kỳ lạ làm sao…
Thật
ra, đó là sự khoan khoái hài lòng của cô gái sắp lên 16, khi cô nhìn ngắm những
công trình mình vừa thực hiện. Những người thân của cô sẽ thưởng thức miếng mứt
cô làm, đóa hoa cô cắm, chiếc cốc cô lau, tấm lịch cô treo… Cô sung sướng vì
vừa nhận thấy điều quan trọng này : mình là người quan trọng, đóng một vai quan
trọng chỉ kem kém mẹ! Nào cô muốn gì hơn? A! Hạnh phúc : cô chợt thấy thương em
trai hết sức. Hà có bao giờ được hưởng một buổi chiều đáng giá như cô đâu? Nó
có làm ra được cái gì đâu? Nó tiêu đi thì có. Cô là tác giả, là người sáng tạo,
Hà chỉ là độc giả, chờ người ta dọn cỗ cho ăn!
Thốt
nhiên, Thu thấy mình có quyền hãnh diện, và có hơi kiêu ngạo một chút, chút xíu
xiu thôi (kiêu ngạo nhiều mới phải tội, ít không sao, Thu tự nhủ thế) về những
điều mình cảm thấy chiều nay. Hình như Thu có vẻ vững mạnh hơn một chút khi
nghĩ đến ngày mai : ngày năm mới. Hình như Thu vừa nhận một phần thưởng quý
nặng chĩu tay?!
Từ
nay, Thu tự hứa, mình sẽ sẵn sàng tha thứ và làm những việc riêng cho thằng Hà
không thèm kể lể, nhăn nhó nữa. Nó là con trai, chấp nó làm chi.
Lòng
lâng lâng, thoải mái, Thu lại bên cửa sổ nhìn trời. Trời trong vắt không một
gợn mây và Thu thấy mình như cũng cao và trong không kém.
Minh Quân
