Cây
bằng lăng tỉnh giấc bởi những nhát búa đẽo đau đớn. Các ông thợ làm nhà
vẫn thản nhiên vung mạnh vót cho nhọn đầu các cây cừ. Các bạn của bằng
lăng bây giờ đang nằm rải ra dưới mặt đường nhựa, sát bờ lề và sân xi
măng. Họ đang run sợ nhìn cái chân độc nhất của cây bằng lăng đang được
kê lên một khúc cây cao su. Chẳng khác nào một tội nhân được đưa lên
đoạn đầu đài, nhưng ở đây "đao chém" là hạ xuống chân của cây bằng lăng.
Ngọn cây bằng lăng tức phần đầu của thân thể cây bỗng tưng tưng lên vì
sự va chạm đau điếng của khúc chân dưới khi tiếp xúc với lưỡi búa bén
ngọt. Cây bằng lăng bàng hoàng nhớ lại phút giây kinh hoàng hôm nào lúc
còn sống trên rừng với mẹ cha, với anh em, với bà con, với bạn bè...
Cây
bằng lăng và thân nhân đã bị loài người bắt cóc. Thợ rừng dùng rìu, búa
và lưỡi cưa đốn nhẵn nhụi một góc rừng già. Bây giờ cây bằng lăng lại
chịu thêm đau đớn cực hình như thế nữa, không biết ngày mai ra sao (?)
Cây
bằng lăng được chở bằng xe be, xe hàng... về các trại cưa. Người ta lựa
chọn, phân tán và bán cây đi mọi nơi, về các vựa bán vật dụng cho việc
xây cất nhà cửa. Ôi, kể làm sao hết bao chuyến đi phiêu lưu, kinh hoàng.
Cây bằng lăng chịu không biết mấy lần rêm mình, ngột ngạt, và đè ép,
mất thở mỗi khi nằm từng đống lớn với các nạn nhân như mình.
Cho
đến khi chủ nhà mang về đây. Bị quăng mạnh xuống đất đầu tiên, cây bằng
lăng đã ngất đi với giấc ngủ dài hơn một hôm. Giá mà cây bằng lăng ngủ
luôn cho rảnh nợ, cho an tâm mà đưa hồn phiêu lưu về xứ sở. Vót nhọn
đống cừ độ hai mươi đứa xong, mấy ông thợ làm nhà mang từng đứa xuống
cắm ở bờ sông. Thì ra chủ nhà cất thêm một khúc nhà sàn, lấn thêm, ăn
gian thêm gần nửa con sông. Con sông tò mò dừng lại, giòng nước đứng (vì
sắp đổi chiều) gom lại gần cây bằng lăng và các bạn như có ý hỏi:
- Mấy anh từ đâu đến, sao lại định cư ở đây? Đi chơi khắp nơi như chúng tôi có phải thú và tự do không.
- Tự do!?!
Cây
bằng lăng thốt lên được hai tiếng tự do thì xịu mặt xuống. Hình như cây
bằng lăng sắp phải sống đời tù chung thân rồi đây. Hai mươi đứa bị ghim
chặt xuống lớp bùn nhầy nhụa đen thui. Phía trong, dãy cừ bằng xi măng
cũng ngạc nhiên nhìn bọn ma mới. Chúng có ý ganh ghét nọn bằng lăng đến
đây chia xẻ công lao đội cái nhà trên đầu của chúng. Một cây bần đắng
trong nhóm hai mươi đứa vì quá ốm yếu nên đầu đít đều như nhau, khó mà
phân biệt. Mấy ông thợ lại nhè đầu cây bần đắng mà gọt mà đẽo. Cái đầu
cây bần đắng bị gọt trọc lóc như nhà sư. Rồi nhọn dần và trụi lũi như
sừng ác quỷ. Thế là cây bần đắng bị chôn ngược đầu, gốc quay lên trời,
cái cẳng độc nhất và lêu khêu đã bị cưa phẳng lì. Còn nỗi thống khổ nào
hơn khi bị chôn đứng mà lại bị chôn từ đầu trước. Cái chết sẽ không đến
từ từ mà chính là cái chết đau thương tức tưởi. Dù không thuộc các loại
danh mộc để làm vật dụng tốt đẹp như bàn, ghế, tủ, nhà cửa, vách gác...
họ hàng nhà cừ cũng hữu ích không kém. Vì họ hàng nhà cừ là những kẻ
mạnh mẽ chịu đựng được mưa gió, sóng cả, sông sâu... Họ hàng nhà cừ ngâm
nước có thể sống dai thêm được khoảng từ ba đến năm năm tùy theo sức
chịu đựng của từng loại cừ. Dù rằng từ chân đã bị cắt đứt những liên hệ
của dây mơ rễ má chằng chịt ngầm dưới đất để rút chất bổ dưỡng nơi cây.
Bốn
mươi tên cừ sạn nằm sắp hàng bên trong. Cứ từ bờ đi lần ra mấy đứa thấp
đứng trước, mấy đứa cao giò đứng sau. Mấy tên cao giò cà khịa với tụi
bằng lăng:
-
Ráng lên đi mấy chú, mấy chú ở đây chơi với "qua" cũng khá lâu, nhưng
tội nghiệp mấy chú sẽ bị mục và gãy trước "tụi qua" đây. "Tụi qua" đứng
đây vững chãi, và ngay ngắn muôn đời. Tụi qua là những lực sĩ có bộ
xương bằng giàn sắt cứng.
Thế rồi tụi cừ sạn cười thích thú khi tụi bằng lăng bị các ông thợ làm nhà hì hục dộng cừ. Các ông vừa làm vừa hô ăn nhịp:
- Một, hai, ba... Một, hai, ba... xuống.
Cây
bằng lăng và các bạn đã bị chặt trụi tay chân, không thể ôm lấy cái đầu
đau nhức được. Đứa nào cũng thét lên từng chập theo nhịp dộng cừ. Chân
chúng nó lún sâu xuống, xuống mãi và có lẽ chạm phải vùng đá tảng thì
các ông thợ mới ngừng tay. Cây bần đắng bạc phước đã chết sớm, không còn
trò chuyện với anh em được nữa. Cây bần đắng còn lại khóc than không
tiếc lời:
-
Em ơi là em! Ngày nào anh em mình lưu lạc có nhau, cùng chia xẻ hoạn
nạn, nay đành chia tay mỗi đứa một cảnh đời. Em đã bỏ anh với kiếp cô
độc.
Cây bằng lăng an ủi:
-
Thôi anh đừng buồn, ai cũng có số cả. Từ nay anh có những mười tám đứa
bạn còn lại cũng vui chán. Tôi cũng một thân trơ trọi như anh, chúng
mình dễ cảm thông nhau hơn.
Tụi
ngành ngạnh, kiềm kiềm, săng đục, săng đá, cốc (chính là cây cốc trên
rừng, không phải cây cốc cho ta trái cốc chua ăn với muối ớt), không góp
lời nhưng đều ngầm bày tỏ ý thuận tình.
Từ
nay cây bằng lăng, bốn cây săng đục, bốn cây săng đá, bốn cây ngành
ngành, ba cây kiềm kiềm, hai cây cốc, cây bần đắng và ba đứa em bị chôn
ngược cùng nhau đoàn kết, nương tựa, dìu dắt nhau chống đỡ sàn nhà sắp
sửa lát bên trên. Chúng với những cơn nhức đầu vì cứ bị nện bằng khúc gỗ
me lớn nên đứa nào cũng bất tỉnh. Giòng sông chứng kiến đầu đuôi, xong
việc đã bỏ đi. Giòng nước ròng và đứng yên giờ lại chảy ngược. Nước bắt
đầu lớn... Nước lớn dần, về chiều tiếng chim bìm bịp kêu nghe buồn ảo
não. Mấy ông thợ gác đà dọc, đà xuôi, đóng đinh chắc chắn xong đã ra về,
vì nước lớn và tối trời không thể tiếp tục công việc được.
Tụi
cừ cây gọi chung là cừ dòng thức dậy bởi tiếng chèo khua trên sông. Cây
săng đá đầu góc trái ngoài cùng bực mình gắt với cây dầm:
- Nè đụng vừa vừa chứ, sáng sớm không để cho người ta ngủ.
Cây dầm mỉm cười:
-
Xin lỗi, tôi mới chạm nhẹ mà. Tại ông già bán rau muống này chèo yếu,
phải chống tôi (cây dầm) vào anh (cừ săng đá) chứ tôi đâu muốn đụng
chạm.
Rồi
cây dầm lại lướt nước đi theo nhịp chèo của ông già bán rau muống. Ông
già vừa chèo vừa vẹt vài miếng rác trôi lều bều trên sông văng về phía
sau. Cây săng đá không thể nào né tránh được, bị một miếng giấy dơ chụp
vào lưng. Cây săng đá rùng mình, cái vỏ xù xì càng xù xì thêm, tờ giấy
vẫn khó mà rơi, chừng nào khô nước hẳn hay. Con chó đen của chủ nhà chạy
xồ ra, dừng bên mé sàn cũ sủa tiếng rao của ông già đang loang dài xa
xa:
- Rau muống đây... Ai rau lang...? Rau muống tươi đây...
Quấu quấu... quấu quấu... Ông già này la um xùm hà.
Có tiếng chủ nhà mắng chó:
- Xù, đi vô, sủa bậy hoài.
Mấy
ông thợ lục tục kéo sang, tay mang đồ nghề nào là kìm, búa, cưa, đinh,
đục, xà beng, bàn bào, dao, đá mài, rìu giũa v.v... cũng bày đặt rầy con
xù:
- Ê! Chó, quen nghe, đừng cắn ẩu.
Rồi
chủ nhà ông ấy quát chó đi vào trong. Hai ông thợ bào sơ lại mấy cây
đà. Mấy cây đà ngang khoan khoái khi có người làm cho mình ốm bớt. Mấy
anh cho rằng không có gì thích thú bằng tấm thân gọn gàng, bốn cạnh láng
bon và nằm ngay ngắn.
Có
thế mới nằm yên trên đầu của tụi cừ dòng được chứ. Mấy ông thợ đặt lên
trên đà ngang mười tám tấm ván, dày có mỏng có. Mấy tấm ván này đã chết
khô tự lúc nào nên đà và cừ không biết tên bạn mới. Ôi! Từ đây cừ và đà
phải sống cạnh mười chín cái thây, của ván và cây bần đắng. Phải giàu
nghị lức lắm mới đủ can đảm sống, mà giúp ích cho loài người.
Hơn
ba hôm thì cái chái nhỏ phía sau nhà cất xong. Từ nay tụi cừ dòng và
mấy cây đà khỏi lo chuyện "dầm mưa dãi nắng", đã có vách, có nóc nhà lo
chống đỡ bên trên. Cừ dòng và đà chỉ có phận sự gồng mình phía dưới, trổ
hết thần lực gánh lấy "giang sơn mới".
Suốt
thời gian dài đăng đẳng sống kiếp nô lệ tù đày cùng các bạn, cây bằng
lăng thường mơ ước được về rừng. Để có chết thì cũng còn bỏ thây nơi quê
cha đất tổ chứ không như cây bần đắng. Nhưng làm sao thoát ly, cưỡng
chống lại số phận đã an bài. Suốt thời gian làm cái công việc vô vị ấy
đã có biết bao nhiêu là chuyện xảy ra trên giòng sông vắng. Mấy cây săng
đá và mấy cây săng đục đứng ngoài cùng không ưa lúc nước lớn. Tụi ấy cứ
mong nước chảy đi luôn đừng trở về để chúng được khô ráo sạch sẽ. Nhưng
thủy triều mà, cứ hết nước ròng lại lớn. Giòng sông cứ đi đi lại lại,
chọc tức cây săng đục và săng đá. Thỉnh thoảng sông còn cọ quẹt tụi cừ
dòng nhờ những luồng sóng nhỏ của xuồng máy gắn đuôi tôm chạy vút qua.
Bốn cây săng đục lầu bầu mắng nhiếc. Vốn nghề cau có của tụi chúng đó
mà. Cho chúng đứng ở ngoài cùng cách biệt với dãy cừ sạn mà đôi khi
chúng vẫn cố cãi lộn cho bằng được. Cây săng đá có đứa còn đòi uýnh nhau
với cừ sạn xem đứa nào rắn chắc hơn. Đúng là quen thói rừng rú, hoang
sơ. Giòng sông có dưới tay lũ em út là rác rưới, giòng sông còn cho cá,
ốc, hến mướn chỗ ở... Nhưng hình như chỉ có cá thác lác, hến, và vài chú
cá trê nghèo là còn ở lại mà thôi. Giòng sông chứa quá nhiều bọn lưu
manh, nào là giấy rác, hộp lon, dây thung, củi mục, rau rác, vỏ trái
cây, hộp các tông,... ôi thôi! Đủ thứ vật dụng phế thải, có cả chiếu
manh, nệm lủng... xác chuột chương và xác chó sình trôi lén lút. Nghĩa
là giòng sông quá dơ và hôi thúi. Thế mà tụi săng đục và săng đá cứ
thích nước ròng, để hửi mùi tanh tưởi dậy lên từ những bọt bùn của cá
bảy màu, của hến... Tụi cá bảy màu và tụi cá lìm kìm, cá lòng tong
thường than nghèo với giòng sông và cứ khất nợ mãi. Tụi cá thòi lòi thì
than ngược, không nhận ở lậu. Chúng bào chữa rằng:
- Tụi này sống trên bờ không hà. Nào xem tụi này leo cừ đây. Thấy chưa tụi này đi bằng hai cái vây hai bên.
Nhưng
đợi giòng sông vô tình làm nước lớn lại và đi sâu vào trong, tụi cá
thòi lòi khoái tỉ đùa nhau nhảy xuống sông tắm táp. Chán chê chúng lại
chui vào hang một cách tự nhiên. Chúng lạm nhận bãi bùn và giòng sông là
nhà của chúng quen rồi. Còn giòng sông cũng khá dễ chịu cho họ nhà cừ:
cừ cây, cừ sạn... mặc tình trú ngụ. Mà không đồng ý sao được với ý định
của loài người muốn làm gì thì làm.
Ngày
lại ngày, đêm lại đêm, tụi cừ dòng buồn tênh đứng hoài trên giòng sông
siêng năng, với nước thủy triều cứ mãi lên xuống. Quanh đó nhà sàn cũng
khá nhiều. Tụi cừ dòng bị chôn chân một chỗ không tiện đến thăm hỏi cùng
nhau. Bầy cá bảy màu hay vượt nước, lội quanh tụi cừ tuy nhờ vào cừ cản
bớt sức nước chảy, lại rất xấu bụng, không con nào chịu liên lạc tin
tức gì giùm cho tụi cừ đứng cách xa nhau. Bốn cây săng đục và bốn cây
săng đá lúc nào cũng quạu quọ gây gổ với rác rưới lỡ chạm phải chúng.
Cây
bằng lăng phải khuyên can mãi. Thời gian sao mà dài thậm thượt. Cây
bằng lăng nhớ lúc ở trên rừng sống đời thiên nhiên vi vu hòa ca cùng
gió, cành lá rậm rạp là những cánh tay, tha hồ vung vẫy trong không gian
vô tận. Bây giờ buồn quá đi thôi. Tấm thân xù xì của cây bằng lăng và
các bạn, phần thân thường ngâm dưới nước lại phủ thêm lớp rong rêu xanh
xám tang thương. Bọn trẻ con loài người khi bơi lội rất ngại khi phải
bám víu vào chỗ có rong rêu trơn trợt đó. Cây bằng lăng thì thích có
nước lớn để có lũ trẻ đùa giỡn, cút bắt xung quanh, luồn lách qua lũ cừ
cho cuộc đời bớt tẻ nhạt. Dù sao cây bằng lăng vẫn thèm nghe những chuỗi
cười trong trẻo hơn là những lời thì thầm than thân trách phận của các
bạn.
Mấy
hôm nay, lũ trẻ không dám tắm sông nữa. Hôm trước có một chú rắn nước
ốm tong teo. Chú ta đi lạc đến đây và ngừng lại. Chú ta mệt mỏi quấn
quanh cây ngành ngạnh. Cây ngành ngạnh không thuận tình nhưng hơi hãnh
diện với chiếc vòng thân rắn quấn quanh lủng lẳng. Lũ trẻ sợ rắn, dù rắn
nước hiền khô không có nọc độc và không cắn ai bao giờ. Chú rắn nước ăn
cá nhỏ, bầy cá lòng tong, cá lìm kìm, cá bảy màu... thì đã đi xa chỗ đó
tránh tai họa. Chúng chỉ trở về lội tung tăng quanh tụi cừ dòng khi nào
chú rắn nước tiếp tục phiêu lưu. Lũ trẻ hãy còn mang ấn tượng có rắn
dưới sông, nên chắc lâu lắm chúng mới dám xuống sông tắm. Cây bần đắng,
cây kiềm kiềm, cây ngành ngạnh cũng rất thèm nghe tiếng cười giỡn của
trẻ thơ. Chỉ trừ mấy cây săng đục và săng đá, các cây này không muốn ai
rờ rẫm vào mình cả. Mấy cây cừ sạn phía trong nom bộ dạng cục mịch của
cừ săng đục và săng đá mà ngán thầm. Mấy cây đà nằm trên cứ xúi cho tụi
cừ ghét nhau và đánh nhau, nhưng còn lâu tụi cừ mới xáp lại gần được.
Thế nên mãi mãi các cây cừ đứng cách khoảng nhau đều đặn, hàng ngang một
thước rưỡi và hàng dọc một thước. Đứng như vậy rồi tức tối nghinh ngó
nhau mà thôi.
Một
năm trời qua mau, đối với tụi cừ, chúng xem lâu hằng thế kỷ. Lớp rong
rêu bám quanh cừ đã dày thêm và có lẫn bùn đất. Cây cốc thường than van
ngứa ngáy với tụi ốc nhỏ sống bám. Đôi lúc có đàn vịt được cô bé đi chăn
trên xuồng lùa qua, chúng rỉa rói, chúng gãi ngứa giùm lũ cừ làm tụi cừ
sung sướng. Cây bần đắng bỗng một hôm phát giác ra những mầm lá non
xuất hiện gần cái đầu bằng phẳng của cây bằng lăng. Có lẽ mấy con còng
gió, mấy con ốc nhỏ ngày nào đã bò lên làm dính nước. Sức sống tiềm tàng
mãnh liệt đã giúp cây bằng lăng nhô lá non. Nhưng những lá non nhô ra
một cách khó khăn này trông như "ráng" bám trên cây bằng lăng lúc sống
trên rừng. Nhưng các cây ngành ngạnh, cây kiềm kiềm, cây cốc, cây săng
đục, cây săng đá... đều trầm trồ khen ngợi. Chúng cũng muốn có lá non
như cây bằng lăng vậy. Lũ cừ sạn thế là thêm một lý do để ghen tức. Muôn
đời cừ sạn chẳng lú được cái lá cỏn con nào.
Một
năm... rồi một năm nữa trôi qua với nhịp sông chảy hoài buồn thiu. Chùm
lá đã rậm quanh đầu cây bằng lăng. Cây kiềm kiềm có đứa cũng vươn cành
lá cằn cỗi ra từ năm vừa qua. Nhưng cây bằng lăng buồn vì lá lớn chậm
lắm kia. Những cái lá và cành dai dẳng cũng mang vẻ thờ ơ với đời mới tù
túng không có gió đu đưa. Những chùm lá của cây bằng lăng, của cây kiềm
kiềm, cây cốc, cây ngành ngạnh trò chuyện với nhau. Không biết ai nói
cho chúng nghe, mà chúng cứ ước mơ được về rừng. Về rừng như ý nguyện
của cây bằng lăng. Mấy cây săng đục và cây săng đá cứng lắm không có lá
mọc ra đã bỏ tính cau có. Chúng nhận thấy chúng chả hơn gì tụi cừ sạn
bên trong. Giòng sông càng ngày càng ngầu đục và dơ dáng thêm lên. Mưa
gió từng mùa hay đùa chơi cùng sông gây ra những đợt sóng nhỏ. Khi nước
lớn những đợt sóng nhỏ nhảy tung tăng rửa ráy cho các chùm lá khô khan
đã sống thiệt tài tình. Mưa lũ, nước cuồng đã rủ rê, kéo giựt từng giề
lục bình từ nguồn trôi xuống. Cứ mưa là có từng giề lục bình dại dột
theo sông đi phiêu lưu. Chúng sẽ theo nước ròng mà chảy hoài, ra sông
lớn, đổ vào sông cái, rồi ra biển mà tan rã mất thôi.
Có
một giề lục bình kia rất rậm đám, bị sóng của xuồng xô đẩy trôi dạt vào
phía trong và ngang nhiên bám vào tụi cừ dòng. Chúng to và rộng gần ba
thước vuông nên mắc kẹt vào cây bần đắng và các cây săng đá, cây săng
đục. Chúng cố vùng vẫy nhưng càng thêm vướng vào cây cốc và cây bằng
lăng. Cây ngành ngạnh và cây kiềm kiềm tự an ủi rằng nước lớn thì giề
lục bình sẽ trôi đi. Khốn thay giề lục bình vướng hẳn vào đám cừ dòng.
Nước ròng thì nó chìm xuống, có khi tòn ten như đưa võng. Nước lớn nó
lại nổi lên. Cây bằng lăng chợt thấy giữa đám rác rưới cũng mắc kẹt vào
lục bình vài cái hoa tím mỏng manh. Cây bằng lăng cũng sinh ra hoa tím
và đẹp hơn hoa tím của lục bình nhiều.
Xác
một con heo con chết sình cũng tắp vào giề lục bình và kẹt cứng ngắc.
Hai hôm rồi nó tỏa mùi nồng nặc khó chịu cho lũ cừ dòng. Mấy cây săng đá
và săng đục đổ thừa nguyên nhân bởi giề lục bình:
- Ở đâu mà đến ăn bám ở đây, mất vệ sinh quá đi thôi.
Giề
lục bình không biết nói sao vì chính nó cũng cố trút cái của nợ là xác
con heo trôi đi đâu cho rảnh. Chỉ có cây bần đắng đứng ngược đầu và mười
tám tấm ván là không có cảm giác gì. Chứ mấy cây đà cũng ngán mùi hôi.
Mùi hôi thối lách qua kẽ ván chui lên xông vào lỗ mũi của gia đình chủ
nhà. Họ tìm cách lấy cây đẩy xác heo và giề lục bình ra giữa giòng sông.
Nhưng thật là khó xoay trở. Giá mà có ai nhảy xuống kéo chúng ra bằng
tay. Thế rồi lũ bé con được mướn, đứa nào cũng có hai chục đồng để vừa
tắm sông, vừa lôi giề lục bình lẫn xác heo chương. Lâu ghê cây bằng lăng
mới nghe lại tiếng cười đùa của trẻ thơ. Giề lục bình hoan hỉ sút từng
mảng và trôi ra giữa giòng nước lớn. May quá chúng theo nước lớn mà về
nguồn. Rác rưới tan rã trôi lẻ tẻ theo sau. Xác con heo sình chương như
còn nấn nuối chỗ ngụ an lành. Phải chờ lũ trẻ bịt mũi, lấy cây đẩy mạnh,
xác heo mới chịu lững lờ trôi. Lũ trẻ reo hò sung sướng. Mấy cây săng
đục và cây săng đá lại một phen bực mình khi lũ trẻ rượt bắt nhau, chúng
dùng chân tống vào cừ, búng mình lội giỡn, cười nắc nẻ. Vì thế mấy cây
cừ dòng rung rinh làm lắc lư giàn cây đà bên trên.
Thằng
bé con chủ nhà lội đến cây bần đắng đứng lộn đầu. Nó ngạc nhiên khi
thấy cây bần đắng đã mục từ lâu. Nó dùng tay lay mạnh, vỏ cây bần đắng
xấu số vỡ ra, rơi lả tả. Lũ mối túa chạy lên giàn cây đà. Hình như có lũ
kiến đen cũng làm ổ trên cây bần đắng. Thằng bé con nói cho ông chủ
hay. Ông chủ nhà thầm tính toán: "Đã ba năm rồi còn gì, phải thay loạt
cừ cây này bằng cừ sạn mới được, vậy cho chắc ăn". Ông ta biểu thằng
con:
- Mày lội coi cho kỹ xem mấy cây cừ mục, để tao liệu.
- Mười hai cây lận ba ơi.
Nhưng
khi mấy ông thợ làm nhà đến lội xuống xem xét thì họ nói rằng phải thay
hết, dù còn đến bốn cây săng đá và hai cây săng đục còn nguyên vẹn,
đứng gan lì với nước lạnh đã hơn ba năm nay.
Phải thay hết cừ, vì cũng như hàm răng, cái bị sâu đã làm hại mấy cái chung quanh.
Chủ
nhà mời mấy ông thợ đem đồ nghề qua, nạy bật ván lên, dộng thêm lũ cừ
sạn xuống. Lũ cừ sạn cũ bên trong dù sao cũng bằng lòng hơn là sống
chung với lũ cừ dòng. Mấy ông thợ lội hẳn xuống sông cố bẻ gãy lũ cừ mục
nát, trong số đó có cây bằng lăng, cây cốc, cây ngành ngạnh, cây kiềm
kiềm và hai cây săng đục ngỡ ngàng gãy răng rắc trôi ra giòng nước xiết.
Chúng không kịp từ giã bốn cây săng đá và hai cây săng đục còn gồng
mình đứng lại. Không phải sáu cây ấy lì lợm mà tại vì chúng còn quá tốt,
có thể đứng đó gánh sàn nhà chung với lũ cừ sạn mới ít nhất là hai năm
nữa mới được ra đi.
Phải
nói là quay về thì đúng hơn. Thế là ước mơ về rừng của cây bằng lăng và
các bạn đã thành tựu. Ba năm dài, cây bằng lăng mới thực sự thở hít khí
trời "tự do". Tụi cừ náo nức trôi phăng phăng theo con nước ròng. Mãi
mãi cây bằng lăng không biết rằng chúng sẽ trôi ra biển cả mà thôi.
Nhưng thâm tâm cây bằng lăng mục nát vẫn còn ước ao sẽ về lại rừng xưa,
sẽ nở hoa tím ngát bầu trời thênh thang, sẽ tự do sống với cành lá rậm
rạp, xum xuê cùng bà con thân quyến mà nó đã bị ép bức bỏ đi hơn ba năm
nay. Nếu không gặp trở ngại như bị mấy người đi mua ve chai trên xuồng
vớt các cây cừ về làm củi chụm, cây bằng lăng sẽ giang hồ ra biển cả mà
thôi. Thương thay niềm ước mơ nhỏ bé của cây bằng lăng biết bao giờ đạt
được. Chẳng thể về nguồn chứ nói chi đến về rừng, để hồi sinh, để nở
hoa... hay chỉ để một lần nhìn lại quê xưa... Biển cả bao la đang chờ
đón cây bằng lăng vào cuộc đời lưu lạc, "ba chìm bảy nổi" cho đến khi
nào rã nát thây ra.
Vô
tình cây bằng lăng, hai cây bần đắng, hai cây săng đục, bà cây kiềm
kiềm, hai cây cốc, bốn cây ngành ngạnh vẫn rụt rè nối đuôi nhô ra trôi
nhanh. Đằng sau cây bằng lăng gọi một giề lục bình bơi đua với mình. Cây
bằng lăng thích hai cụm hoa tím của giề lục bình lắm. Một cơn mưa giận
dữ trút xuống, như muốn gột rửa phiền muộn cùng rong rêu bùn đất bám
quanh thân lũ cừ dòng mục nát. Còn lâu lắm nước mới lớn lại. Chiều vắng
không nghe được một tiếng chim bìm bịp vang lên. Mưa vẫn rơi và nổi bong
bóng. Những cái bong bóng mau vỡ cũng cố đuổi theo lũ cừ dòng đen đúa
đã tìm lại sự tự do. Cây bằng lăng cố ngoái xem các bạn lần cuối. Các
cây săng đá và săng đục từ nay sẽ ở lại với mỗi cây cừ sạn chèn ép cạnh
ngay bên. Cây bằng lăng thầm mong các cây ấy bỏ tính gây gổ. Chúng ráng
sống hai năm nữa sẽ về rừng. Ắt là khi ấy cuộc hành trình của mấy cây cừ
thân cứng sẽ đơn độc và buồn bã làm sao.
Mưa đã dứt hạt. Cây bằng lăng và các bạn mãi mãi mang niềm ước mơ thôi hết lưu đày, trôi xa trên đường dài vô tận.
PHAN KHƯƠNG THÁI
(Trích tuần báo Thiếu Nhi số 104 và 105, ra ngày 24 và 31-8-1973)