Giờ
chơi, tôi ghé lên văn phòng như mọi ngày, cửa văn phòng đông nghẹt học trò. Cố
gắng lắm tôi mới gỡ được vòng vây của các em. Tôi cố dằn một tiếng kêu “Trời
ơi!” đang định bật ra khỏi miệng : các em tụ họp tại cửa văn phòng để chiêm
ngưỡng một học sinh bị phạt! Các em cười đùa, chế nhạo và chọc ghẹo. Tôi lách
người đến gần:
-
Thanh Thủy! Sao thế em?
Vâng,
em bị quỳ là Lê thị Thanh Thủy, học trò cũ của tôi năm ngoái. Em đang quỳ đây,
quỳ ở cửa văn phòng. Hai tay em cầm một tấm bảng viết dòng chữ in đỏ thẫm : “Ta
là vua lười học”. Một bất mãn dâng lên trong lòng, tôi lắc nhẹ vai Thủy:
-
Tại sao bị phạt hở Thủy?
Thủy
ngước nhìn tôi, làn da xanh xám và ánh mắt vời vợi đẫm buồn:
-
Thưa cô, em không thuộc bài và bị thầy phạt.
A!
Lại cái tội năm ngoái đây mà! Đuổi bớt số học sinh hiếu kỳ đang quây quanh
Thủy, tôi xoa nhẹ đầu con bé:
-
Sao hư thế hả Thủy? Chịu khó học đi chứ để thầy phạt như thế này xấu lắm nhé.
Con
bé mím môi nhìn xuống cố giữ 1 nét mặt bình thản, làn da vẫn tái xám và ánh mắt
vẫn buồn thật buồn:
-
Thưa cô vâng!
Tôi
vào văn phòng. Nhìn ly nước trà bốc khói nghi ngút, tôi lại nhớ đến Thủy, con
bé đang ôm cái bảng kẻ chữ thật to “Ta là vua lười” quỳ ngoài kia. Sự bất mãn
với cái hình phạt kỳ quái đang hoành hành trong đầu óc. Tôi miên man với những
ý nghĩ quay cuồng chung quanh con bé. Năm ngoái, Thủy vào lớp tôi sau ngày khai
giảng 2 tháng – suốt 2 tuần lễ đầu, không bao giờ Thủy thuộc bài. Ngày nào cũng
vậy, lãnh 5 roi hình phạt cho tội không thuộc bài, Thủy bình thản xòe bàn tay
trắng muốt ra trước mặt tôi. Ngọn roi đầu tiên quất xuống, Thủy đếm to:
-
Một!
-
Hai!
-
Ba!
Sự
chai lì trước roi vọt của Thủy với sự thản nhiên của con bé đôi lúc làm tôi
giận điên người. Mắng – la – dọa đuổi học – và hình phạt, càng làm Thủy thêm
chai lì, bướng bỉnh. Không bao giờ con bé khóc – đặc điểm tôi ghi nhận ở Thủy.
Thế rồi, tôi thay đổi thái độ, tôi còn nhớ hôm ấy là buổi sáng thứ hai, tôi mở
sổ:
- Thanh
Thủy, trả bài.
Như
một thông lệ tự nhiên, con bé mở cuốn vở ngay trước mặt tôi, giọng thật êm:
-
Thưa cô em không thuộc bài.
Tôi
cười thật tươi nhìn Thủy:
-
Thủy không muốn học hả em?
Thủy
im lặng. Tôi tiếp theo, giọng ngọt ngào hơn:
-
Thủy không muốn học thì thôi, cô không ép, nhưng ngày mai, cô xin Thủy chỉ học
cho cô một cái đầu đề của bài Việt Sử thôi, nhớ là cô xin đó nhé – tôi nhắc lại rõ ràng hơn – chỉ học thuộc một cái đầu
đề thôi nghe.
Con
bé ngạc nhiên nhìn tôi. Tôi thản nhiên cười:
-
Thủy nhé, cô xin Thủy học cho cô chừng đó thôi nghe.
- Thưa
cô vâng.
Thế
rồi sáng hôm sau, Thủy cũng lên trả bài. Tôi mừng tưởng hét lên được khi Thủy
bảo tôi:
-
Thưa cô em có thuộc bài hôm nay.
Rồi
Thủy đọc bài Việt Sử. Giữ lời hứa ngày hôm qua, tôi bảo Thủy ngừng lại. Con bé
nhìn thẳng tôi:
-
Thưa cô, em thuộc cả bài mà.
Tôi
quay xuống nói với cả lớp:
-
Các em, chị Thủy hôm nay đã bắt đầu thuộc bài rồi, vậy các em vỗ tay mừng chị
Thủy đi, bao giờ cô gõ xuống bàn thì ngừng nhé.
Những
tràng pháo tay đều đặn, vang vang, kéo dài trong lớp học. Thủy đứng vân vê chéo
áo, mặt đỏ hồng, bẽn lẽn. Tôi đọc thấy những nét vui sướng ánh lên trong tia
mắt con bé ngước nhìn tôi. Khi tràng pháo tay chấm dứt, tôi ghi vào vở con bé
chữ “thuộc” thật xinh và vẫn ngọt ngào:
-
Thủy về chỗ nhé, ngày mai cố học thuộc bài cho cô như hôm nay nghe.
Con
bé cười – lần thứ nhất tôi thấy em cười.
-
Vâng ạ.
Từ
đó, Thủy luôn luôn chăm học bài tuy em kém nhiều về toán. Nhưng rồi cuối năm em
cũng được lên lớp với các bạn… Để rồi… sáng nay, Thủy đang bị phạt, một hình
phạt theo riêng ý tôi, là nhục nhã nhất, va chạm tự ái của các em nhất. Thủy đa
cảm, tôi hiểu Thủy như hiểu các em tôi, tôi thương Thủy, như tôi thương tất cả
các học trò tôi. Tôi hiểu cá tính của từng em một. Thủy đa cảm kinh khủng, con
bé có thể khóc dễ dàng khi một phụ huynh, kể lể về căn bệnh của con họ. Che đậy
cái mềm yếu của tính đa cảm, em có 1 cái vỏ chai lì và bướng bỉnh. Càng bị đòn
em càng phạm lỗi nhiều hơn. Mẹ Thủy sau đó đến gặp tôi đã cho biết như thế. Tôi
cũng đồng ý rằng : phải có hình phạt trong việc dạy các em. Nhưng, hình phạt cũng còn phải tùy từng
trường hợp, từng cá tính của mỗi em. Mỗi đứa trẻ, một tính nết, một tâm
tình, những hình phạt chỉ có một giá trị
tương đối trong việc dạy dỗ các em tại nhà trường.. Hình ảnh Thanh Thủy ôm
tấm bảng quỳ trước cửa văn phòng như một tên hề bất đắc dĩ làm tôi xót xa. Tôi
thương một người học trò cũ của tôi đang bị phạt bằng một hình phạt ê chề nhất –
tôi thấy giận thầy giáo đã phạt Thủy ghê
gớm. Còn nhiều hình phạt khác chứ đâu phải đưa em xuống cửa văn phòng quỳ như
thế này? Tôi hiểu thầy, tôi cũng hiểu rằng, hình phạt quỳ ôm tấm bảng có hàng
chữ to và đỏ “ta là vua lười học” là một hình phạt tàn bạo nhất đối với một em
đa cảm như Thủy. Tiếng thầy giáo của Thủy vang vang trong văn phòng, xoáy mạnh
vào tai tôi “ “Cái con bé kia nó lười kinh khủng lắm, tôi bắt cầm tấm bảng quỳ
ở cửa văn phòng cho các lớp nó ngó rồi nó mới chịu học cho mà xem, đánh mãi chả
ăn thua gì!”.
Tôi
muốn bảo thẳng với thầy : “Thầy lầm rồi, Thủy sẽ chẳng bao giờ thuộc bài như
thầy nghĩ, thầy áp dụng hình phạt không đúng chỗ rồi!”.
Nhưng,
tôi vẫn ngồi yên theo dõi từng làn hơi lượn nhẹ nhàng trên ly nước nóng. Tiếng
lũ học trò từ cửa văn phòng vang vang : “Ta là học trò lười, ha… ha…”. Tôi quay
ra cửa văn phòng. Dáng Thanh Thủy bất động. Đầu con bé hơi cúi xuống. Thanh
Thủy quay lưng lại nhưng tôi vẫn thấy, thấy thật rõ… đôi mắt to… đen và vời vợi…
đẫm buồn…
Mt. HOA
(Tim
Hồng)
