CHƯƠNG XIV
Thầy Vinh chạy tới, cánh tay mở rộng chào đón. Thầy cố lấy vẻ vồn vã :
- Xin chào ông thanh tra. Tôi là thầy Vinh, ông thanh tra muốn gặp tôi…
- Vâng, vâng. Hân hạnh được gặp thầy.
Ông thanh tra vui vẻ nói trong khi Mão và Ẩn xích lại gần hơn để nghe cho rõ.
Thấy hai đứa nhỏ, thầy Vinh khó chịu gắt khẽ :
- Đi chỗ khác chơi ! Để tôi tiếp chuyện với ông Thanh tra.
Chờ cho bọn trẻ đi khuất, thầy Vinh mới quay lại phía ông thanh tra :
- Tôi xin lỗi ông thật nhiều. Đó là một sự hiểu lầm thường xảy ra. Thật tôi không cố ý.
Ông Đức Minh như rớt ở trên trời xuống :
- Hả ? Ông nói gì ?
- Dạ, tôi không cố ý phá luật… luật đi đường… luật cấm đậu ngày lẻ…
Ông Đức Minh lắc đầu ngán ngẩm… làm thầy Vinh luống cuống :
-
Hôm qua… tôi tưởng là một ngày chẵn, nên tôi mới cho xe đậu phía đó.
Thật ra hôm qua lại là một ngày lẻ. Tôi ghi trong sổ tay là ngày thứ Năm
24… Tôi…
Lại sổ tay : ông Đức Minh muốn điên cả đầu. Trường gì mà toàn những người…
-
Ông biết không – thầy Vinh tiếp – tôi mới đậu được một chút, đi tới
tiệm chữa răng, lúc lại thì đã thấy một nhân viên của ông đã đứng đợi đó
rồi.
Ông Đức Minh không kềm nổi nữa la to lên :
-
Ông câm miệng lại đi ! Cái gì mà nhân viên của tôi… Tôi làm gì có nhân
viên mà ai cũng nói tới nhân viên của tôi… Bộ trong trường này không có
ai có được một bộ óc bình thường sao ?
Như
để trả lời, bóng hai người lớn nữa chạy tới : một người trẻ thì ông Đức
Minh đã gặp khi nãy. Còn người kia già hơn, mập mạp, có vẻ vô hại.
Nhưng thầy Vinh hồi nãy không tỏ ra vô hại là gì ? Ông Đức Minh vẫn giữ
vẻ mặt lạnh lùng khi ông già hơn gật đầu chào :
- Xin chào ông Đức Minh. Tôi là Hiệu trưởng trường Tây Sơn này. Tôi xin lỗi ông vì sự chậm trễ của tôi.
Rồi ông giơ tay ra bắt. Ông Đức Minh hờ hững đưa tay ra :
- Có thật ông là Hiệu trưởng trường này ?
- Vâng chính tôi là Hiệu trưởng.
- Vậy tôi hy vọng ông giải thích cho tôi rõ những chuyện kỳ cục xảy ra từ lúc tôi bước chân vô đây cho tới giờ…
Ông Hiệu trưởng không biết ất giáp gì cả, nhưng ông cũng rối rít :
- Tôi… tôi thành thật xin lỗi ông.
-
Tôi không cần xin lỗi – Ông Đức Minh gay gắt – tôi chỉ xin ông giải
thích cho tôi rõ thôi : tôi đang ngồi thì có thằng bé dắt tôi xuống coi
những cái công tơ rồi bắt tôi coi những quyển sổ ghi tên tuổi, địa chỉ…
Thầy Cang nhíu mày nhìn qua phía thầy Vinh :
- Sao vậy, thầy Vinh ? Chuyện gì đã xảy ra…
Ông Đức Minh vội vàng :
- Ông đừng hỏi ông này chi cho vô ích, ông ta cũng khùng chẳng kém gì bọn trẻ.
Thầy Vinh lúng túng :
- Tôi… tôi vừa mới xin lỗi ông ta vì cái lỗi hôm qua tôi đậu xe không đúng chỗ, tôi tưởng ông này là Cảnh sát.
Thầy Hiệu trưởng lắc đầu nhăn nhó, trong khi ông thanh tra “à” lên một tiếng hiểu biết.
Thầy Cang nhẹ nhàng vỗ vai thầy Vinh :
- Anh lầm rồi. Ông Đức Minh đây là một thanh tra của Bộ.
Thầy Vinh sửng sốt :
- Hả ? Thanh tra… Bộ… – thế mà tụi nó bảo tôi có ông Cảnh sát đến tìm tôi.
Thầy Cang cười :
- Ai nói với anh như vậy ?
Thầy Vinh tức tối :
- Thằng ranh Bảo chứ ai. Nó sẽ biết tay tôi…
Thầy Hiệu trưởng không để cho thầy nói hết câu :
- Chuyện đó chút nữa hãy hay. – Và quay sang ông Đức Minh, ông lịch sự :
- Xin mời ông thanh tra vào phòng khách, chúng ta sẽ nói chuyện nhiều.
Ông
Đức Minh không còn giận trước vẻ ôn tồn, lịch sự của ông Hiệu Trưởng
nữa. Nghĩ lại ông thấy buồn cười. Các đồng nghiệp ông nghe ông kể lại
chắc sẽ cười vỡ bụng.
Thầy Vinh có vẻ ngượng. Thầy giận mấy thằng nhỏ ghê gớm.
2 giờ chuông vào lớp, thầy Vinh hầm hầm đi ra lớp của đội 3. Thầy gặp thầy Cang ở phòng Hiệu trưởng đi ra. Thầy Cang hỏi :
- Anh dạy giờ này hả ?
- Vâng, tôi dạy giờ Sử.
-
Vậy anh nên sửa soạn đi thì vừa. Ông thanh tra muốn lại thăm anh ở lớp
đó. Anh nên biết trước kia ông ta là giáo sư Sử Địa đấy.
Thầy Vinh nhăn mặt :
- Thật khổ ghê. Giờ tôi vẫn thấy xấu hổ.
Thầy Cang an ủi :
- Không có gì đâu. Ông ta nói chỉ buồn cười thôi.
Thầy Vinh mai mỉa :
-
Buồn cười ? Chắc ông ta hay cười lắm nhỉ ? Rồi anh xem sẽ có màn “trời
trồng” nữa cho xem. Rồi ông thanh tra sẽ nghĩ là bọn này chưa bao giờ
nghe nói đến Sử cho xem.
Rồi
thầy Vinh uể oải bước vào lớp. Thầy chẳng nói chẳng rằng, cầm phấn vẽ
lên bảng sơ đồ về các vua triều Nguyễn. Thầy nghĩ : nữa ông thanh tra có
vào, thấy bọn trẻ đang cắm cúi viết thì ông sẽ không hỏi lôi thôi.
Thầy quay xuống ra lệnh :
- Vẽ thật đẹp, sạch sẽ bản đồ này vào vở.
Bảo giơ tay :
- Thưa thầy… hôm nay thứ sáu…
- Im – Thầy Vinh trợn mắt quát.
- Nhưng thưa thầy…
- Tôi bảo im.
Bảo
đành im… Được một chút thì ông Hiệu trưởng dẫn ông Đức Minh vào lớp.
Mạnh, Bảo chưa biết gì, vẫn tưởng ông khách lạ này là nhân viên Cảnh
sát. Chúng lo sợ : không lẽ ông ta tới để bắt thầy Vinh ?
Tiếng ông Hiệu trưởng làm nó giật mình :
- Các em, đây là ông Thanh tra Bộ Giáo Dục…
Bảo nhìn sang Mạnh, thấy thằng này cũng sửng sốt như nó : ông này không phải là Cảnh sát !
Sau vài lời giới thiệu, ông Hiệu trưởng đi ra. Ông Thanh tra đưa cặp mắt thật hiền nhìn cả lớp rồi quay lại thầy Vinh :
- Thưa thầy, thầy có thể cho phép tôi hỏi các em vài câu không ạ ? Tôi thích nhất môn Sử.
Thầy Vinh mỉm cười gật đầu, nhưng ánh mắt thầy thật bối rối.
Ông Thanh tra quay xuống đám học trò đang mở to mắt nhìn ông, rồi ông chậm rãi :
-
Các em đang học về triều Nguyễn, một triều đại gần đây nhất. Vậy em nào
có thể cho tôi biết một vài chi tiết về triều Nguyễn không ?
Không đứa nào nhúc nhích…. Ông mỉm cười tiếp :
- … Chẳng hạn như : đời sống dân chúng dưới triều Nguyễn hoặc chính trị…
Vẫn chẳng đứa nào động đậy… Thầy Vinh thở dài quay nhìn ra cửa. Trong khi ông Thanh tra thúc dục :
- Nào, có ai biết không ? Chịu khó nhớ một tí…
Cặp mắt ông lại làm một vòng quanh lớp và dừng lại ở thằng bé có cặp kính cận :
- Em ngồi bàn cuối kia. Thử trả lời xem.
Bảo
hết cả hồn. Nhưng tay ông Thanh tra lại chỉ vào Mạnh. Nó thở dài thoát
nạn trong khi Mạnh rụt rè đứng dậy. Câu hỏi này, nếu là thầy Vinh nó sẽ
trả lời thật xuôi chảy. Nhưng sao bây giờ đầu óc nó trống rỗng. Nó chẳng
nhớ gì cả. chữ nghĩa trong đầu nó chảy đi đâu mất hết. Nó lí nhí :
- Dạ… Con không biết ạ.
Thầy Vinh nhắm mắt và cố nén cơn giận : thật, chúng đã phản bội công lao khó nhọc của thầy.
Ông Đức Minh kiên nhẫn :
- Em khác… Em nào nói được ? Tôi tin rằng thầy Vinh đã kể cho các em rất nhiều chuyện về triều Nguyễn…
Vài tiếng ho rồi… im lặng.
Ông Đức Minh còn cố nuôi hy vọng :
- Này nhé… vị vua đầu tiên của triều Nguyễn lên ngôi năm 1802…
Bảo đột ngột đứng lên : cái gì chứ cái năm 1802 làm sao nó quên được, cái này có trong bài nó phải trả ngày hôm nay.
Ông Thanh tra gật gù :
- Em biết gì về năm 1802 ? Khoan đã, em tên gì ?
- Dạ, con tên Nguyễn Hoàng Bảo.
- Được, em cứ nói những gì em biết.
Bảo hắng giọng rồi hiên ngang :
-
Vị vua đầu tiên của triều Nguyễn là vua Gia Long. Ông lên ngôi năm
1802, lấy hiệu là Gia Long, đóng đô ở Phú Xuân. Rồi sai sứ sang Tàu xin
phong vương.
Năm Giáp Tí (1804) tức Gia Long năm thứ ba, nhà Thanh phong vương cho vua Gia Long.
Năm Bính Dần (1806) vua Gia Long làm lễ xưng đế hiệu ở điện Thái Hòa…
Thằng
Bảo nói không vấp váp, từng chữ, từng chữ thoát ra cửa miệng nó dễ
dàng… Trên kia, ông Đức Minh thích thú, thầy Vinh ngạc nhiên đứng trân
trân nhìn thằng bé nghịch ngợm nhất trường, cả lớp nín thở theo dõi :
…
Về cách tổ chức chính quyền trung ương : quan lại trong triều được sửa
định gần giống như chế độ nhà Lê nhưng bãi bỏ chức Tham tụng và Bồi
tụng. Vua Gia Long còn đặt ra 6 bộ : Bộ Hộ, Bộ Lễ, Bộ Lại, Bộ Binh, Bộ
Hình, Bộ Công. Đứng đầu mỗi bộ có quan Thượng thư…
Bảo
dừng lại để thở trước những con mắt ngạc nhiên lẫn thán phục của đám
bạn. Nó sửa giọng đọc tiếp, nhưng ông Đức Minh đã khoát tay :
- Thôi. Cám ơn em. Em giỏi ghê lắm…
Bảo nhún nhường :
- Dạ, đó chỉ vì con nhớ những lời thầy Vinh đã giảng thôi ạ.
Ông Đức Minh quay qua thầy Vinh tươi cười :
- Tôi có lời khen thầy. Học trò anh có triển vọng nhiều đấy.
Thầy Vinh ngượng nghịu bắt tay ông Thanh tra, nhỏ nhẹ :
- Vâng, cám ơn ông.
Rồi ông Thanh tra tươi cười, giơ tay chào cả lớp và đi ra… Ra tới cửa, ông còn ngoái đầu lại :
- Hoan hô em Bảo. Em mang danh dự lại cho cả lớp đó.
Ông Thanh tra đi rồi, thầy Vinh hoan hỉ :
- Bảo giỏi lắm. Các em vỗ một tràng pháo tay mừng Bảo đi.
Tiếng
vỗ tay vang dậy. Thầy Vinh sung sướng hơn bao giờ : Thầy cười luôn
miệng… Lúc đó, một hồi chuông đổi giờ vang lên. Thầy Vinh ôm quyển sách
và gật đầu chào cả lớp đi ra…
Trong hành lang, thầy gặp thầy Cang đang đi tới.
Thầy Cang cười hóm hỉnh :
- Thế nào anh Vinh ? Không có gì chứ ?
Thầy Vinh hớn hở trả lời :
- Tuyệt nữa là khác. Tất cả đều nhờ thằng Bảo. cả lớp mới vỗ tay mừng nó xong.
Và mặc cho thầy Cang tròn mắt sửng sốt, thắc mắc, thầy Vinh hiên ngang bước đi…
HẾT
NGUYỄN THỊ QUẢNG BÌNH
(Trích từ bán nguyệt san Tuổi Hoa số 206, ra ngày 1-8-1973)
